Nieuw boek:
Mt Stromlo Observatory: From Bush Observatory to the Nobel Prize

CSIRO Publishing December 2013 (Hardcover 344 pagina’s)
ISBN: 978-1486300754

De auteurs van het boek “Mount Stromlo, van sterrenwacht tussen het struikgewas tot de nobel prijs” brengen het verhaal van de Mount Stromlo sterrenwacht nabij de Australische hoofdstad Canberra. Een flinke scheut idealisme van Walter Geoffrey Duffield (1879-1929) en Pietro Baracchi (1851-1926) leidde tot de oprichting van een waarnemingspost uitgerust met een 22 cm refractor in 1911. Deze "Oddie" refractor werd gebruikt om dubbelsterren te observeren teneinde de geschiktheid van de site als sterrenwacht te testen.
In 1924 werd het observatorium officieel ingehuldigd als het Commonwealth Solar Observatory. Dankzij filatropische schenkingen verkreeg de sterrenwacht een heliostaat en een 75 cm reflector die de eerste gedetailleerde observaties verrichte van sterrenstelsels aan de Zuidelijke hemel. Na de Tweede Wereldoorlog streefde Richard van der riet Woolley (1906-1986) naar de realisatie van een 2.0 m klasse reflector voor het Australische continent. Dankzij de sluiting van het Melbourne observatorium (1945) en de oprichting van de Australische Nationale Universiteit (ANU 1946) verkreeg Mt Stromlo drie telescopen: de 66 cm Yale-Columbia refractor (1952), de 1,27 m Melbourne reflector (1954) en de 1,88 m reflector (1962).
Tijdens de periode 1957-1966 drukte de Nederlandse-Amerikaanse astronoom Bart Bok (1906-1983) als directeur zijn stempel op de activiteiten van de Mount Stromlo sterrenwacht. Tussen 1957 en 1983 verrichte de 50 cm Uppsala Schmidt telescoop gedetailleerde surveys van de melkweg en de twee Magelhaense wolken (melkweg satelliet sterrenstelsels op een afstand van 180000 lichtjaren). In 1987 vlamde in de grote Magelhaense wolk een supernova (SN 1987A) op, die met het blote oog zichtbaar was.
In 1992 werd de 1,27 m Melbourne reflector omgebouwd voor het MACHO project, waarbij onderzoek werd verricht naar donkere materie in sterrenstelsels. Tussen 1995 en 2002 liepen diverse cosmologie projecten aan de ANU. Echter in januari 2003 werden alle telescopen op Mt Stromlo verwoest in hevige bosbranden die het district rond Canberra teisterden. Helaas werden deze telescopen niet herbouwd, maar in december 2004 verkreeg de sterrenwacht een Satelliet Laser Ranging Facility (SLRF) om ruimteafval en satellieten op te volgen.
In oktober 2006 werd het Advanced Instrumentation & Technology Centre (AITC) opgericht, een hoogtechnologisch laboratorium voor de ontwikkeling van optiek en instrumenten bestemd voor de 25 m Giant Magellan Telescope op Las Campanas in Chili.
Naast de rijke geschiedenis van de Mount Stromlo sterrenwacht worden tevens de belangrijke ontdekkingen en hedendaagse activiteiten uitgebreid besproken. In 2011 werd de inzet van de ANU-astronomen van de Mt Stromlo sterrenwacht bekroond want Dr Brian Schmidt deelde de Nobelprijs fysica met zijn Amerikaans collega’s Dr Saul Perlmutter en Dr Adam Riess voor hun baanbrekend werk inzake donkere energie. Deze hypothetische vorm van energie zou verantwoordelijk zijn voor de versnelde uitdijing van het universum.
Anno 2014 viert de Mt Stromlo sterrenwacht haar 113de verjaardag en dankzij de SLRF en het hoogtechnologische AITC is de toekomst van deze bijzondere plek verzekerd.
Deze CSIRO uitgave is ingedeeld in 13 geschiedkundige hoofdstukken en sluit af met een bibliografie, tijdslijn, index en interessante weblinks voor verdere referentie.

De auteur nabij de ingang van het AITC centrum op de Mount Stromlo sterrenwacht nabij de Australische hoofdstad Canberra.
(Foto: Philip Corneille)

In 2013 herdacht de Mount Stromlo sterrenwacht de tiende verjaardag van de alles vernietigende bosbranden van januari 2003, waarbij jammer genoeg alle telescopen werden vernietigd.
In december 2004 werd het Mount Stromlo Satellite Laser Ranging (SLR) station opnieuw operationeel als enige telescoop op Mt Stromlo. Deze faciliteit voor het opvolgen van satellieten en ruimteafval maakt deel uit van een wereldwijd netwerk van 42 SLR stations waarvan er zich slechts zes op het zuidelijke halfrond bevinden.
Last but not least, in oktober 2006 richtte de Research School for Astronomy & Astrophysics (RSAA van de Australische Nationale Universiteit) het Advanced Instrument & Technology Center (AITC) op. Dit centrum voor de ontwikkeling en ondersteuning van hoogtechnologische astronomische instrumenten omvat naast een optiek fabricage laboratorium tevens een electronica afdeling voor de ontwikkeling van regelsystemen, specifieke software en dataverwerking voor observatoria wereldwijd. Op deze manier ondersteunt Australië ondermeer de ontwikkeling van de 25 m klasse Giant Magellan Telescope (GMT) die gepland is om in 2019 first light te verkrijgen op de Las Campanas sterrenwacht in Chili.