The Great American Eclipse: 21 augustus 2017

Binnenkort is het dan eindelijk zo ver.  Een groot deel van Amerika heeft hier reeds lang naar uitgekeken. Het was immer reeds van 26 februari 1979 geleden dat er in de Verenigde Staten nog een totale zonsverduistering plaatsvond. Op 21 augustus 2017 zal er opnieuw een totale zoneclips zichtbaar zijn en dan nog wel over de hele lengte van het Amerikaanse vasteland vanaf de Westkust in Oregon tot aan de oostkust in South-Carolina. De maanschaduw zal in totaal over 14 verschillende staten trekken. De laatste keer dat de Verenigde Staten zo’n “coast to coast” eclips meemaakten dateert reeds van 1918. Bovendien is deze eclips buiten de Verenigde Staten in geen enkel ander land te zien, wat een goed argument is om deze eclips “The Great American eclipse” te noemen.  Reeds verscheidene jaren wordt er heel veel informatie over verspreid, niet alleen in wetenschappelijke media maar ook via de populaire kanalen en men verwacht dat miljoenen Amerikanen zich naar de totaliteiszone zullen begeven om dit unieke fenomeen waar te nemen. Het resultaat is dan ook niet onverwacht dat alle hotels in de “beste” plaatsen waar de kernschaduw van de Maan zal passeren, reeds jaren zijn uitverkocht.  De kamers die nu nog te verkrijgen zijn of vrijkomen na annulering, zullen heel veel geld kosten. Kamperen of een zwerfwagen zijn een uitstekend alternatief.  

Laten we evenwel beginnen met de technische gegevens van deze eclips op een rijtje te zetten.  Het gaat hier om eclips nummer 22 uit een totaal van 77 eclipsen die allen behoren tot Saros 145. Een Sarosreeks met een oneven nummer duidt erop dat de eclips plaatsvindt in de stijgende knoop van de baan van de Maan rond de Aarde. De daaropvolgende eclipspaden verplaatsen zich telkenmale iets meer naar het zuiden. Op dit ogenblik worden de eclipsen uit deze Sarosreeks voortdurend langer. Opmerkelijk is dat de eclips uit deze reeks met maximale duur, een buitengewoon lange duurtijd zal hebben van maar liefst 7 minuten en 12 seconden. Dit is dicht bij het absoluut langst mogelijke en doet zich voor bij eclips nummer 50 in het jaar 2522.  Wat korter bij in de tijd, was de vorige eclips uit diezelfde reeks die de meesten die voldoende oud zijn, zich wellicht nog heel goed zullen herinneren. Het was namelijk de grote Europese eclips van 11 augustus 1999 die ook in het uiterste zuiden van België totaal was. Voor velen van ons die zich in Noord-Frankrijk bevonden was dat letterlijk “eclips jagen” op zoek naar een opklaring in het wolkendek en dit gat dan blijven volgen, samen met nog tientallen andere voertuigen, tot op het ogenblik van totaliteit.

Het pad van “The Great American Eclipse” zal aanvangen bij zonsopkomst in het noorden van de Stille Oceaan ten zuiden van de Aleoeten en de schaduw van de Maan zal vervolgens over de Stille Oceaan trekken om het  vasteland van de Verenigde Staten te bereiken aan de Westkust van Oregon. Na Oregon zal de maanschaduw over het volledige Amerikaanse continent trekken: over de staten Idaho, een heel kleine stukje van Montana, Wyoming, Nebraska, een heel klein gebiedje van Iowa, Kansas, Missouri, Illinois, Kentucky, Tennessee, North Carolina, Georgia,en tenslotte South Carolina. Vervolgens beschrijft de maanschaduw het laatste gedeelte van haar traject over de Atlantische Oceaan om in de omgeving van de Kaap Verdische eilanden de Aarde te verlaten.

De klimatologische omstandigheden voor de maand Augustus zien er gunstig uit, vooral dan voor de westelijk gelegen staten. Op basis van weersvoorspellingen die vanaf twee dagen voor de eclips erg betrouwbaar zijn in combinatie met de beweeglijkheid van een voertuig over een goede wegeninfrastructuur wordt de kans op slagen erg hoog ingeschat. Dit zijn allemaal factoren die maken dat deze eclips op bijzonder veel belangstelling kan rekenen. Ook bij buitenlandse bezoekers voor wie het een geknipte gelegenheid is om dit prachtige land te bezoeken gecombineerd met een climax zoals een totale zonsverduistering, is de interesse overweldigend.  De eclips zal op zijn langste 2 m en 41.2 seconden duren in de staat Kentucky.  Doch is het verschil in duurtijd met andere locaties op de centrale lijn niet zo heel groot en dit criterium zou daarom de locatiekeuze van deze eclips niet veel mogen beïnvloeden.   

Zoals steeds bespreekt bekende eclipsmeteoroloog Jay Anderson op zijn web site de kansen op succesvol waarnemen van de eclips met betrekking tot de weerfactor. De twee westelijk staten Oregon en Idaho hebben statistisch gezien de beste kansen op een klare hemel. Als hierbij Madras in de staat Oregon er uitspringt met de beste cijfers, snapt U alvast wat de impact hiervan is op de hotelboekingen: reeds jaren is hier niets meer te verkrijgen. Maar ook in Idaho zijn de zones in de totaliteit al lang uitverkocht. Een heel populaire locatie is Jackson Hole met zicht op de bekende Teton Mountain Range. Merk wel op dat tijdens het kijken in de richting van de eclips men met zijn rug naar de Tetons gekeerd zal zijn! De prijzen zijn hier in het hoogseizoen reeds bijzonder hoog en ter gelegenheid van de eclips zwieren zij helemaal de pan uit.  Als er dan al een hotelkamer vrij is kan dit enkele duizenden dollars per nacht kosten!  Maar geen paniek.  Als U nog niets geboekt heeft kan U wellicht nog wel iets vinden 100 of 200 km buiten de totaliteitszone en op de grote dag zelf een verplaatsing maken. Een andere oplossing bestaat er in te kamperen of een zwerfwagen te huren. Het is evenwel aan te raden om ook hier tijdig te boeken, zeker als uw trip aanvangt in de buurt van het pad van totaliteit.  En tenslotte zijn er nog de staten die een minder goede statistische kans bieden om de eclips waar te nemen. Hoe meer naar het oosten hoe groter de kans op beschikbaarheid van een hotelkamer. Hierbij moet men wel over een goed plan B beschikken en de weersverwachtingen nauwkeurig opvolgen.

We vermelden nog enkele essentiële, professioneel opgezette web sites met veel waardevolle informatie die het plannen van een eclipswaarneming een heel stuk vergemakkelijken. In de eerste plaats is er uiteraard de web site van Fred Espenak, nog steeds de eerste referentie op het gebied van eclipsen en waarvan ik ook geregeld gebruik maak om bijvoorbeeld artikels als deze te schrijven.  Het nadeel hierbij is dat als er dan ooit eens een foutje op zijn web site te vinden is, deze zich repliceert bij iedereen die van dezelfde bron gebruik maakt, en dat zijn er nogal wat. Ter gelegenheid van deze Great American Eclipse, is er een web page helemaal aan de 21 augustus eclips gewijd (http://eclipsewise.com/solar/SEnews/TSE2017/TSE2017.html) met links naar afzonderlijke web pages met detailinformatie voor elke staat gelegen in de totaliteitszone.  Hij heeft ook verschillende publicaties geschreven over deze eclips evenals een speciale eclipskaartenatlas (Road Atlas for the Solar Eclipse of 2017) allemaal terug te vinden op zijn web site en in Europa verkrijgbaar op de amazon web sites.  Ook de vertrouwde Eclipse Bulletin van weleer, vroeger gepubliceerd door de NASA, in samenwerking met meteoroloog Jay Anderson, is opnieuw beschikbaar voor deze gelegenheid.

En nu we dan toch bij Jay Anderson zijn gekomen, zijn web site http://eclipsophile.com bevat alle informatie die U nodig heeft om rekening te houden met de statistische kansen op een klare hemel bij het maken van de keuze van uw waarnemingssite. Evenwel nog belangrijker is de informatie over het weer vanaf enkele dagen voor de eclips. Meestal bevat zijn website ook links naar de belangrijkste web sites met real time weerinformatie en satellietfoto’s. Let wel op dat men reeds de dag voor de eclips een eventuele verplaatsing naar een alternatieve site zal moeten maken om zeker te zijn dat men niet in een verkeerchaos terecht komt of door mogelijk sterke politie reglementeringen site B niet kan bereiken. 

Een andere referentie is de web site van Michael Zeiler, kartoloog bij ESRI. De web site “The Great American Eclipse”, met URL  https://www.greatamericaneclipse.com, bevat naast talrijke kaarten ook veel interessante informatie. 

De interactieve Google maps van Xavier Jubier’s web site (http://xjubier.free.fr/en/index_en.html) zijn voor mij nog altijd de meest handige manier om de weg uit te kienen in de planningsfase en eventuele observeringsites uit te kiezen zonder er ooit geweest te zijn.  Op de eclipsdag zelf kan men op de smartphone de interactieve google maps openen in een web browser om na te gaan waar men zich precies bevindt ten opzichte van het pad van totaliteit. Dit kan zeer nuttig blijken, vooral voor eclipschasers die de limiet van het eclipspad opzoeken, om er zeker van te zijn dat men zich wel degelijk in de totaliteitszone bevindt.

En nu dan maar vooral hopen op “clear skies”op de grote dag. En voor wie wil nagenieten van deze eclipservaring kan op 4 november-2017 bij Volksterrenwacht Urania te Hove terecht. Dan vindt de twaalfde “De Duistere Dag” of DDD plaats. Een groot gedeelte hiervan zal aan de 21 augustus eclips gewijd worden en we hopen dan ook op een erg talrijke opkomst.