Helios is de VVS-afdeling in de ruime omgeving van Averbode

U bent hier

Vergadering 10 februari 2019

De vergadering begon met een demonstratie van de lichtbak die Dany in elkaar knutselde. De bedoeling is om op kijkavonden aan het publiek informatie te tonen over de werking van telescopen en dergelijke meer. Daardoor krijgen de mensen aan de telescoop meer ademruimte om uitleg van objecten in de telescoop te geven. De lichtbak is een toonbeeld van de huidige milieu problematiek. Bijna alles is opgebouwd uit gerecycleerd materiaal. Iedereen was het er over eens dat Dany meer dan zijn best had gedaan. Daarbij konden we hem allen bedanken voor het knutselwerk.

Hierna was het even tijd om wat verenigingsnieuws te behandelen. Guido melde dat de vergadering van oktober net na de Nacht van de Duisternis valt. Daarom werd besloten om die vergadering te schrappen. Verder viert de VVS haar 75e verjaardag op 30 maart in Brussel. Iedereen die lid is van de VVS is welkom maar je dient vooraf wel in te schrijven via een speciale site. De site is niet via een link te bereiken. Je moet rechtstreeks de link in typen in je browser.

Tussendoor kwam er een kort nieuwsbericht over de nakende botsing tussen de Melkweg en M31, de botsing zal later plaatsvinden dan verwacht. Nu tonen berekeningen aan dat het een schampschot wordt over 4,5 miljard jaar. Dan was het tijd om even terug te blikken op de voorbije maansverduistering. Lieven die niet aanwezig kon zijn op onze actie kon ze volgen tijdens een rit naar zijn afspraak die ochtend. Pascal toonde, met recht trots, zijn afgedrukte compilatie van de foto’s die hij maakte van de verduistering tijdens onze gezamenlijke waarneemactie. Guido toonde zijn tekeningen, die veel bijval oogsten, en de lange opname van de eclips. Ook hier werd bewonderend op gereageerd.

Na de maansverduistering was het tijd om het nieuwe logo boven te halen. De laatste opmerkingen werden afgehandeld zodat we nu over een geheel nieuw logo beschikken. Voor de afwezigen houden we het nog even spannend. De onthulling zal gebeuren in de volgende nieuwsbrief. Pascal raadde aan om het nieuwe logo ook op de site van de VVS te plaatsen in plaats van het oude daar. Guido zal ook dit uitvoeren, wel na het verschijnen van de Nieuwsbrief.

De sterrenkijkdagen komen langzaam maar zeker dichterbij. Pascal liet echter weten dat hij dit jaar toch niet aanwezig zal zijn. Dit vanwege een andere afspraak die al langer vast stond. Dat wil zeggen dat volgende personen aanwezig zullen zijn, tussen haakjes het instrument of de instrumenten dat zij voorzien: Walter (C11), Dany (ETX en 20 cm Dobson), Guido (25 cm Dobson), Bart, Jacqueline en tot slot Lieven die mogelijk wat later zal komen. Guido dacht dat ook Johan had aangegeven dat die aanwezig zou zijn maar was niet zeker. Er zal nog een mail rondgestuurd worden hierover. De kijkavond begint om 19h op zaterdag 16 maart.

Op donderdag 29 augustus houden de para’s in Schaffen hun jaarlijkse open deur dag. Helios krijgt hier de kans om een stand te bemannen om zo zichzelf te promoten. Naar verwachting zullen er zo’n 7000 bezoekers opdagen. Na een mail die rondgestuurd werd was duidelijk dat we deze kans niet kunnen laten schieten. Vanwege de grote stand en het groot aantal bezoekers gaan we dit samen doen met de Cosmodrome. Zo kunnen we naast de telescopen ook een workshop aanbieden voor de kinderen. Die dag zullen we dan ook gebruiken om promotie te voeren voor Helios en onze actie op 11 november, de Mercuriusovergang. Volgende punten zouden wij voor onze rekening nemen: zonnetelescopen, promo Helios via een roll up. Deze zouden we al klaar maken voor de Zonnekijkdag, een poster met informatie van overgangen voor de Zon, met daaronder promo voor onze actie op 11 november, een fotoachtergrond van de maan of een maanmissie. Voor deze laatste zou Lieven zijn ruimtevaartpakjes meebrengen zodat kinderen in dat pak door hun ouders voor deze affiche kunnen gefotografeerd worden. Via de Cosmodrome komen dan clippanelen en de rest van posters, het materiaal en mensen voor de workshop. We gaan ook materiaal voorzien om eventueel te verkopen. Naast de sterrenkaarten en de maankaart gaat Guido kijken of er eventueel een mogelijkheid bestaat om via de Cosmodrome materiaal te krijgen waar dan een percentage naar Helios gaat. Voor de roll up en de afiche zullen Guido en Dany de handen uit de mouwen steken.

Dit onderdeel wordt zeker nog vervolgd. Nu was het de beurt aan Bart. Voor hij goed van wal stak was er nog een aanbod voor de toekomst. Aangezien Bart nogal vaak vragen krijgt over het leven in de abdij wil hij ons bij gelegenheid een rondleiding geven. Onder normale omstandigheden zou dit een uurtje in beslag nemen. De ervaring leerde hem echter dat voor een rondleiding met familie of goede bekenden de rondleiding eerder 2 uur in beslag neemt. Aangezien iedereen dit zag zitten zal Bart zelf kijken wanneer het past. We zouden dan op die bijeenkomst gewoon de rondleiding volgen en eventueel nadien enkel dringende punten voor Helios behandelen.

Eindelijk kreeg Bart het woord. Zijn thema behelsde een grafiek uit de Hemelkalender die de elongatie van de planeten voor een heel jaar voorstelt. Deze geeft goed aan wanneer een planeet ’s avonds of ’s morgens zichtbaar is maar uit de grafiek kan je niet afleiden of bijvoorbeeld Mercurius goed zichtbaar is of niet. Daarom heeft hij in het verleden wat reken- en tekenwerk uitgevoerd. Voorafgaand aan de vergadering had hij dat deel nog wat opgefrist en in een nieuw jasje gestoken. Tot slot breidde hij het uit door gebruik te maken van Stellarium. Voor hij over kon gaan om te bepalen of Mercurius voldoende hoog stond in de Nautische schemering verschafte hij wat achtergrondinformatie over Alt-azimuth coördinaten, de equatoriale coördinaten en de ecliptische coördinaten. Vooral de beweging van de ecliptische coördinaten gedurende een dag vertoonden een slingerbeweging. Vervolgens werd Stellarium gebruikt om aan te tonen dat de hoek die de ecliptica met de horizon maakt op het ogenblik van zonsondergang (of opkomst) heel anders was dan de hoek als de Zon 6° en 12° onder de horizon staat. Aangezien het om Mercurius ging was vooral de hoek bij het begin van de Nautische schemering belangrijk. Eenmaal de Zon 12° onder de horizon staat komt er ook wat boldriehoeksmeetkunde aan te pas. Maar daar stopt het probleem niet. De planeetbanen maken immers een hoek met de ecliptica. Die van Mercurius bedraagt bijna 7°. Maar deze zijn gemeten vanuit de Zon. In werkelijkheid komt Mercurius, vanuit de aarde bekeken, niet hoger of lager dan 4° van de ecliptica. Om echt verder te kunnen zou Bart graag een tabel met de ecliptische breedte van Mercurius bezitten doorheen het jaar. Guido, Walter en Lieven verwezen daarvoor naar de site van de Koninklijke sterrenwacht of de Navy (USA).

De eerste stap had Bart al voltooid. Hierbij kon hij op de grafiek mooi de tijdstippen van het begin van de Burgerlijke en Nautische schemering aanbrengen. Uitgaande van de hoek die de ecliptica maakt met de horizon zou de herfst de minst ideale periode zijn om Mercurius ’s avonds te bekijken. Maar de Nautische schemering bereikt een maximum eind augustus. Dit heeft te maken met het feit dat op dat tijdstip de ecliptica pal door het westen loopt als de Zon 12° onder de horizon staat. Verder wees Bart op het feit dat de grafiek van Mercurius geen mooie sinusvormige is. Eerst en vooral is er het feit dat er minder tijd verloopt indien de planeet van elongatie naar elongatie beweegt via de benedenconjunctie dan via bovenconjunctie. Dit heeft te maken met het feit dat er dan minder van de baan wordt afgelegd. Bovendien beweegt de planeet bij een benedenconjunctie in de richting van de aarde. Verder zorgt ook de sterk elliptische baan van Mercurius voor variabele tijdsduren en vormen in de grafiek.

Het was duidelijk dat de bijdrage van Bart iedereen kon bekoren en heel wat respect afdwong. Daarmee was ook deze vergadering tot een einde gekomen.

Reageer