VVS Klein-Brabant is een afdeling van de Vereniging voor Sterrenkunde met als thuisbasis Bornem (Wintam).

U bent hier

VVS Klein-Brabant, dinsdag 7 december 2021, online vergadering met Sven De Deyne “De Sextant”

Wegens de nieuwe corona-maatregelen, uitgevaardigd door de regering, wordt de bijeenkomst van vandaag online gehouden. 
De voorzitter blikt eerst terug op de vorige online-vergadering over Spectroscopie.  De voordracht was zeer interessant, met tal van voorbeeld spectra van sterren in een verschillend levesstadium.. De voordracht is misschien wel wat laat uitgelopen.. Naar de toekomst toe, zullen we proberen rond 10 uur 's avonds af te ronden..

  • 19 leden hebben zich ingeschreven voor 2022: 14 zijn VVS-lid via de afdeling Klein-Brabant, 5 anderen zijn bij de VVS aangesloten via een andere afdeling en betalen alleen het lidgeld voor Klein-Brabant. We verwelkomen dit jaar ook Danielle, echtgenote van Peter, die dus ook lid wordt van onze VVS-afdeling.
  • Normaal is in januari een etentje gepland, maar door de corona-maatregelen moeten we nog afwachten of dit kan doorgaan.
  • Wat de actualiteit betreft: komeet Leonard is 's morgens vroeg te zien. De voorzitter heeft ze reeds waargenomen en Staf heeft al enkele foto's gemaakt.

Dan is het de beurt aan onze spreker van de avond: Sven De Deyne. 
Sven is werkgroepleider Astrofotografie bij de Volkssterrenwacht Urania. Hij heeft gestudeerd aan de Zeevaartschool en was Kapitein ter lange omvaart. Doordat hij lange tijd op zee zat, kreeg hij interesse in de astronomie. Na jaren op zee is hij loods geworden op de Schelde om de grote zeeschepen naar de haven van Antwerpen te loodsen. Hij is dus als geen ander geplaatst om met kennis van zaken over de sextant een boeende uiteenzetting te geven:

  • Tot voor het gebruik van de GPS was de sextant het enige middel om de positie op zee te bepalen. Sven heeft er jarenlang mee gewerkt..
    Hij toont de sextant die hij in gebruik had. Er zit een gradenverdeling op, 1/6 de van een cirkel. Vandaar de naam sextant. Er zit een arm aan die kan bewegen, de alidade, met daarop een spiegeltje en onderaan een micrometer . Verder zit er ook nog een tweede vaste spiegel op, die voor de helft spiegelt en voor de helft doorzichtig is. Er zit ook nog een klein verrekijkertje op.
  • De sextant wordt gebruikt om de hoek te meten tussen de horizon en de zon of een heldere ster. Wanneer men een heldere ster gebruikt moet dat in de nautische schemering gebeuren, dat is wanneer de zon 6° tot 12° onder de horizon zit. Om zo correct mogelijk te werken is het nodig om 4 sterren te "schieten".
    Hij toont hoe hij in het vaste spiegeltje in de ene helft de horizon zet en in de andere helft de door filters afgezwakte zon. Zo kan hij op de gradenboog de hoogte van de zon aflezen. 
  • Verder had hij nog de nautical almanak en een boek waarin de logaritmen waren uitgewerkt. Daarnaast had hij ook een klokje zodat je precies kon aflezen wanneer je de waarneming gemaakt had. 
    Het verwerken van de opmetingen en het berekenen van de positie met de basisformule nam zo'n 30 minuten in beslag. Hij toont de opmetingen en de berekeningen die nauwkeurig werden neergeschreven.
  • Sven legt ook uit dat voor een plaatsbepaling op zee men meestal in zeemijlen rekent. Een zeemijl is dus een lengtemaat en is gelijk aan 1852 m en wordt als eenheid van afstand gebruikt.
    De knoop is de eenheid van snelheid en is één zeemijl per uur.
    Vervolgens legt Sven nog even het verschil uit tussen loxodroom en orthodroom.
    In de scheepvaart vaart men volgens de orthodroom, het is de kortste route aangezien dat een deel is van een grote cirkel. Op een platte kaart lijkt dat een boog, maar op de wereld- bol is dat een rechte lijn.

Na de voordracht was er nog ruim de tijd voor het beantwoorden van een aantal vragen.
De voorzitter bedankt de spreker en vraagt dat eenieder die nog ideeën of onderwerpen heeft voor een avondvullend programma, dit laat weten.  

Reageer