VVS Klein-Brabant is een afdeling van de Vereniging voor Sterrenkunde met als thuisbasis Bornem (Wintam).

U bent hier

VVS Klein-Brabant, dinsdag 6 november 2018, Yves Gigase en Zwaartekrachtgolven

Yves Gigase, die we vanavond hadden uitgenodigd, is lesgever voor de cursus Astrofysica bij de Volksssterrenwacht Urania.

Op zijn vraag aan het publiek: Wat deed u op 14.9.2015 om 11u50? kwam er uiteraard geen reactie. 
Het was wel het moment dat de eerste zwaartekrachtgolf op aarde werd gededecteerd.
Wat is nu een zwaartekrachtgolf? 
Het is een minieme rimpeling in de ruimtetijd, het is dus een vervorming van de ruimtetijd. Zwaartekrachtgolven zijn transversale golven die zich nagenoeg ongestoord door de ruimte voortplanten met de lichtsnelheid.
In dit geval waren twee ronddraaiende neutronensterren die heel dicht rond elkaar draaien en op een gegeven moment versmelten, de oorzaak van die zwaartekrachtgolven. Zwaartekrachtgolven kunnen echter even goed ontstaan bij de versmelting van 2 zwarte gaten.
De eerste onrechtstreekse ontdekking gebeurde in 1972 waarbij een pulsar met hevige radiostraling werd waargenomen door de Arecibo Radio Telescope.
De eerste echte detectie van zwaartekrachtgolven, die eigenlijk al voorspeld waren door Einstein, gebeurde door LIGO, een observatorium gevestigd in de USA, op 14.9.2015.
Later kwam er nog een samenwerking met VIRGO, de Europese tegenhanger, gevestigd in Pisa.
Yves toont ook de grafieken van de meetresultaten van de observatoria.
Waarom zijn de metingen zo belangrijk? 
Zij bevestigen in de eerste plaats het bestaan van zwarte gaten en de juistheid van de speciale relativiteitstheorie die deze golven heeft voorspeld. 
Bovendien vormen zwaartekrachtgolven een volledig nieuwe klasse van weliswaar zeer zwakke straling, die dwars doorheen alles gaat en waardoor we hopelijk een nieuw venster kunnen krijgen op het heelal. Zo zouden we graag via zwaartekrachtgolven kunnen kijken naar het moment van de big bang en op deze wijze meer te weten komen over het hele prille ontstaan van ons heelal.
Voor de ontdekking van deze zwaartekrachtgolven kregen Kip Thorne, Rainer Weiss en Barry Barish in 2017 de Nobelprijs voor Fysica.
Er zitten nog andere interferometrische opstellingen aan te komen om zwaartekrachtgolven te detecteren, o.a. LISA, een systeem van drie satellieten die op onderlinge afstand van elkaar rond de aarde bewegen. Door nauwkeurig die afstand te meten, zal het mogelijk zijn zwaartekrachtgolven te dedecteren. Maar dat is nog toekomstmuziek.

Na de voordracht brengt Hendrik nog verslag uit over de succesrijke Nacht van de Duisternis 2018, waarvoor ongeveer 500 belangstellenden kwamen opdagen. 
Proficiat aan Dirk en Hendrik die met hun twee ervoor gezorgd hebben dat al deze bezoekers een kijkje konden nemen door een telescoop en voor de eerste keer een blik konden werpen op het indrukwekkende kraterlandschap van onze maan!
Laat ons alvast proberen om volgend jaar met een groter aantal leden aanwezig te zijn. 

Tenslotte werd er ook even stil gestaan bij de volgende vergadering op 4 december met als spreker Dirk Van Mechelen. Hij zal het dan hebben over de “Geologie van de maan”. 
Het wordt een voordracht met zowel theoretische uitleg als hands-on oefeningen.
Zeker komen dus!

 

Foto: Worldscience Festival

Reageer