De Werkgroep Astrogeschiedenis wil de geschiedenis van de sterrenkunde in België en van de eigen vereniging beter in kaart brengen en ontsluiten.

U bent hier

Oudste Maanglobe

360 jaren geleden begon de Britse architect/fysicus Christopher Wren met gedetailleerde waarnemingen van de Maan. Op deze schilderij uit 1708 staat hij afgebeeld met zijn levenswerken. Van de in Barok stijl opgetrokken Saint Paul’s kathedraal aan de horizon tot Wren’s globes van de Aarde en de Maan. Bemerk onderaan de omgekeerd conische refractor nabij de Maanglobe.
(Foto: Museum of the History of Science - Oxford University)

 

In 1603 maakte de Britse arts William Gilbert (1544-1603) een tekening van de Maan zoals deze eruit zag met het blote oog. Deze wellicht allereerste tekening van de Maan werd pas in 1651 gepubliceerd in het boek "De Mundo", uitgegeven door Gilbert's broer. In 1609 gebruikte de Italiaanse natuurkundige Galileo Galilei (1564-1642) voor het eerst een telescoop om astronomische waarnemingen te verrichten. Galileo noemde de donkere gebieden Maria (zeeën) en onderscheidde kraters en bergen op de Maan.
Omstreeks dezelfde tijd begon de Britse astronoom  Thomas Harriot (1560-1621) tekeningen van de Maan te maken en in 1613 schetste hij een gedetailleerde overzichtskaart van de 'zeeën' op de Maan.  
Echter het werk van de Nederlandse cartograaf Michael van Langren (1598-1675) wordt beschouwd als het begin van de selenografie. Zijn Maankaart uit 1645 toonde 'zeeën', kraters en kenmerkende terreindetails vernoemd naar bijbelse personages en heiligen. In 1647 produceerde de Duits-Poolse astronoom Johannes Hevelius (1611-1687) de eerste Maanatlas onder de titel "Selenographia sive Lunae Descriptio", het resultaat van 4 jaar geduldige observaties waarbij hij de libratie van de Maan ontdekte.
Vanaf 1655 begon de Britse architect/fysicus Christopher Wren (1632-1723) de Maan in detail te observeren aan de hand van de “Selenographia” Maan atlas van Hevelius. Wren was ervan overtuigd dat astronomen de Maan beter in kaart konden brengen dan de Aarde. Hij maakte gebruik van een micrometer en vanaf 1656 verwerkte hij zijn waarnemingen bij de constructie van de allereerste Maanglobe.
In 1660 was Christopher Wren medestichter van de wetenschappelijke Royal Society en tijdens de investituur van Koning Charles II in 1661 werd de Maanglobe aan de Koning geschonken. De 30 cm Maanglobe, vervaardigd uit plakbord met een geschilderd reliëf van het Maanoppervlak, werd aan bezoekers, waaronder Samuel de Sorbière en Christiaan Huygens, getoond. Mettertijd is de allereerste Maanglobe verloren gegaan maar deze werd afgebeeld op een schilderij van Christopher Wren uit 1708.

 

Reageer