Water, we kunnen niet zonder. Water speelde ook de hoofdrol in het ruimtevaartnieuws van deze week. Eén van de eerste resultaten van Rosetta was al meteen een opmerkelijke vondst. Het water op de Aarde is NIET afkomstig van kometen. Water is ook één van de vraagstukken op Mars. De waarnemingen van Curiosity lijken ook een tip van de sluier op te lichten hoe dat water een rol speelde in de vorming van de centrale berg in Gale Crater, waar het toestel geland is.

Waar Rosetta (en Philae) dit jaar alle aandacht opeisten, zo zou New Horizons dat volgend jaar wel eens kunnen doen. In augustus vliegt de sonde voorbij Pluto. Goed nieuws was alvast dat New Horizons zonder probleem uit zijn winterslaap is ontwaakt. Aftellen maar.

We blikken nog eens terug op de testvlucht van Orion, alsook op wat er voor de capsule nog op stapel staat. Zoals de eerste lancering van SLS. Zoals eerder gezegd ligt deze raket nog steeds onder vuur en het blijft afwachten of SLS in de toekomst voldoende geld gaat krijgen om gerealiseerd te worden. Daarom ook dat de budgetbesprekingen voor de rest van Fiscal Year 2015 wel enig belang hadden.

Ondertussen blijft China aan zijn weg richting ruimte timmeren. De plannen voor de volgende jaren werden verduidelijkt.

Voor Belgische studenten zijn er heel wat mogelijkheden op het vlak van de ruimtevaart. We geven er een aantal die de voorbije weken in het nieuws kwamen. Er zijn ook wat nieuwtjes rond de verschillende PROBA-satellieten. 

Na wat positief nieuws over de Europese Galileo-satellieten en na een reeks presentaties over GPS is er tijd voor een brok (inter)planetair nieuws. De belangrijkste nieuwsitems stonden vooraan in deze NUDR maar er is zoals steeds nog meer te vertellen. Als extraatje nog een paar artikels over de problemen rond de James Web Space Telescope.

Qua lanceringen waren er twee deze week. Eentje in China en eentje in de VS. Verder gepland staan deze week nog de 400ste Proton, gaat India een belangrijke testlancering uitvoeren (zowel van een nieuwe raket als van een onbemande versie van de capsule waarmee ze later mensen willen lanceren), gaat SpaceX weer proberen de eerste trap van een Falcon 9 te laten landen (dit maal op een platform op zee) en staat met Kerstmis een belangrijke lancering voor de Russen op het programma, die van de Angara 5. Orbital liet weten hoe het de problemen met de Antares-raket gaat aanpakken en er is nog wat nieuws over de RD-180, de Russische raketmotor die gebruikt wordt in de Atlas V.

Af ronden doen we dan ook op gepaste wijze met een overzicht van alle raketten en capsules die ooit mensen in de ruimte hebben gebracht.

Rosetta: Water op de Aarde niet afkomstig van kometen.
ESA: Rosetta fuels debate on origin of Earth's oceans.
CNES: Rosetta : les premiers résultats de l’instrument Rosina.
UniverseToday: Rosetta’s Instruments Direct Scientists to Look Elsewhere for the Source of Earth’s Water.
DeRedactie: "Water op aarde niet afkomstig van kometen".
SpaceCom: Rosetta Spacecraft's Comet Water Discovery: What It Means for Earth.

Eerder kwam er nog dit nieuws over de landingsplaats van Philae.
NewScientist: #Rosettawatch: homing in on Philae's resting spot.
SpacePolicyOnline: Philae May Have Hit a Crater Rim.
UniverseToday: Did Philae Land In That Comet Crater? One Month Later, The Search Continues.
ESA Rosetta Blog: The quest for organic molecules on the surface of 67P/C-G.

En Rosetta blijft ondertussen zijn tocht rond de komeet volhouden.
ESA Rosetta Blog: What's up with Rosetta ? (met filmpje).
ESA Rosetta Blog: Comet 67P/C-G in living colour.
ESA: Colour image of comet.

SpacePolicyOnline: Philae's On a Comet, Hayabusa2 is Off To an Asteroid -- What's the Difference?

En tenslotte iets om naar uit te kijken.
ESA Rosetta Blog: Rosetta science to be presented at AGU.

Curiosity: Hoe water het landschap in Gale Crater mee vorm gaf.
JPL: NASA's Curiosity Rover Finds Clues to How Water Helped Shape Martian Landscape.
Het filmpje "The Making of Mount Sharp" vind je hier. 
NewYorkTimes: Mars Rover Finds Stronger Potential for Life.
SpaceCom: Giant Crater on Mars Was Once a Vast Lake, Curiosity Rover Shows.
UniverseToday: Curiosity Rover Data Indicates Gale Crater Mountain Used to be a Lake.
DeMorgen: Water heeft op Mars een berg gevormd.
Knack: Nieuwe aanwijzingen dat er ooit leven op Mars was.

Foto's en tekeningen gebruikt in de persconferentie vind je hier terug. 

New Horizons wordt wakker voor zijn rendez-vous met Pluto volgend jaar.
NASA: On Pluto’s Doorstep, NASA’s New Horizons Spacecraft Awakens for Encounter.
ThePlanetarySociety - Blog: The New Horizons science mission to the Pluto-Charon system is about to begin.
The Planetary Society organiseerde ook een live-uitzending rond het wakker maken van New Horizons. Deze uitzending is hier opnieuw te zien (duurt een uur).
SpaceCom: NASA's New Horizons Spacecraft Wakes Up for Pluto Encounter in 2015.
SpacePage: New Horizons is wakker! 
Time: Here Are 5 Cool Things You Didn’t Know About Pluto.
BBC Full Documentary: New Horizons Passport to Pluto and Beyond (duurtijd 2 uur).

Orion, SLS en het NASA-budget voor 2015.
SpaceDaily: Lessons learned from Orion's first test flight.
HumanSpaceflightBlog: EFT-1 Update: Orion's Recovery Effort...
NasaSpaceFlight: EFT-1 Orion set for Christmas return to Florida.
DeMorgen: Wat brengt de toekomst nog voor Orion?
SpaceCom: NASA's New Space Launch System Mega Rocket Won't Fly Until 2018.

GAO: NASA: Human Space Exploration Programs Face Challenges.
NASAWatch: SLS Has Problems That Money Alone Will Not Fix.

Mars lijkt nog ver weg.
UniverseToday: Mars Landing Recipe: Orion, A Big Rocket And Pretty-On-Paper Spacecraft (met filmpje).

Over het budget:
SpacePolicyOnline: NASA Gets Big Increase in FY2015 Omnibus, NOAA Satellites Do OK.
SpacePolicyOnline:Agreement on Final FY2015 Appropriations Hits Snag.
NASA Watch: NASA and the 2015 Omnibus Appropriations Bill.
ThePlanetarySociety: The CRomnibus Comes Through for NASA and Planetary Science.
SpacePolicyOnline: Cromnibus Meets Resistance in Senate, House Passes Another Short-Term CR.

En nog dit:
SpaceNews: NASA Opens Competition for SLS Cubesat Ride-along.

China stelt ruimtevaartplannen voor.
Xinhuanet: Countdown to China's new space programs begins.
ChinaTopix: China Unveils Ambitious Space Program Agenda.
CNTV: China to build spacelab in 2022 (filmpje).
SpaceDaily: China develops new rocket for manned moon mission.
ChinaOrg: Scientists working on rocket to lift 130 tons.
ThePlanetarySociety: China plans a Mars rover and orbiter for 2020 launch opportunity.

SpaceDaily: China to Roll Out Own Global Navigation System by 2020.
PeopleCN: China homegrown GPS to serve global users by 2020.

België en ruimtevaartonderwijs.
ESA: Belgian Teenagers Run Microgravity Experiment at ESTEC.
ESA: Een Loopbaan in de Ruimtevaart ? Kies een Mentor !
ESA ATV Blog: ATV education challenge relaunched.
 

PROBA-Nieuws.
ESA: PROBA 3 double-satellite nearer to space.
ESA Earth Online: De winter in opmars (PROBA-V).
ESA: PROBA-V images Indonesian volcano.

Galileo.
Op 22 augustus kwamen twee Europese Galileo-navigatiesatellieten in een verkeerde baan. Eén van die twee satellieten is nu toch geactiveerd.
SpaceNewsFeed: Galileo satellite recovered and transmitting navigation signals.
SpaceNews: Galileo Satellite Left in Bad Orbit Reaches Operating Position.

En nog dit:
DeMorgen: Belgen ontwikkelen GPS voor binnenshuis (met filmpje).

GPS-presentaties.
Een reeks presentaties afkomstig van het seminarie "Global Positioning System Applications for Disaster Management" (7 november) vind je hier. 
Twee dagen later kwam het International Committee on Global Navigation Satellite Systems bij elkaar. Deze presentaties vind je hier. 

(Inter)Planetair Nieuws.
Mercurius:
SpaceNewsFeed: MESSENGER data suggest recurring meteor shower on Mercury.

Venus: 
UniverseToday: Venus Express May Be Out Of Fuel After Death-Duelling Maneuvers.
ThePlanetarySociety - Blog: Brief Venus Express update: Not quite dead yet.

Aarde.
EC: Agreement with EUMETSAT signed to implement Copernicus.
EC: Copernicus satellite data - Down to Earth business opportunities.
NASA: DSCOVR to Observe Space Weather and Earth from Afar.
NASA Goddard: NASA's Van Allen Probes Spot an Impenetrable Barrier in Space.

Maan:
SpaceDaily: Service module of China's returned lunar orbiter reaches L2 point.
NASA Science: Young Volcanoes on the Moon.
NewScientist: Soggy space rocks brought water to young moon.
RAA Journal: Chang'E 3 Special Issue.
SpaceCom: Private MoonMail Project Will Launch Your Stuff to the Lunar Frontier.

Mars:
SpaceCom: Private Mars Colony Project Wants Help Choosing 2018 Lander Experiments.
MarsOne: Mars One announces ten potential university payloads to fly to Mars in 2018
UniverseToday: Opportunity Mars Rover Treks Past 41 Kilometers Towards ‘Marathon Valley’.
ThePlanetarySociety - Blog: New Views of Ancient Martian Landscapes.
JPL: Opportunity Working in No-Flash Mode for Now.

IUCR: The first X-ray diffraction measurements on Mars.
Eén van de onderzoekers deed onlangs volgende voordracht over "The value of exploring Mars to Mankind".
TheDailyGalaxy: NASA's Mars Science Lab Yielding History of Gale Crater --Search for Signs of Ancient Life Continues.

USGS: New USGS Map of Mars is Most Detailed One Yet.
JPL: Signs of Ancient Mars Lakes and Quakes Seen in New Map.

Jupiter:
ESA: JUICE Mission gets green light for next stage of development.
ESA: Cassini's view of Jupiter's Southern Hemisphere.

Saturnus:
UniverseToday: Titan’s Atmosphere Still Baffles Us A Decade After Huygens Landing.
ScienceMag: Titan’s dunes took tens of thousands of years to form.
ScienceDaily: Saturn's largest moon is a windy place: Titan dune puzzle solved.
JPL: Saturn's Moons: What a Difference a Decade Makes.

Dawn:
ThePlanetarySociety - Blog: Ceres is round!
Hubble Hangout: Hubble And Dawn Collaborate To See Ceres (filmpje van ongeveer een uur).

Hayabusa 2 is (zie vorige NUDR) met succes gelanceerd. JAXA gaf deze week dit mooie fiilmpje vrij over die lancering en de voorbereiding er op.

James Webb Space Telescope.
SpaceNews: Manufacturing Issues Plague James Webb Space Telescope.
AmericaSpace: NASA Webb Telescope’s Mammoth Mirror Tripod Gets Tested in Action.

China lanceert drie nieuwe militaire satellieten.
NasaSpaceFlight: Long March 4C lofts Yaogan Weixing-25 mission.
Spaceflight101: China's Long March 4C successfully launches next Yaogan Satellite Triplet.
 

Militaire Atlas met succes gelanceerd. 
De gebruikte AtlasV is de krachtigste versie tot nog toe, met dank aan een nieuwe upper stage.
SpaceFlightNow: Atlas 5 to sport new upper stage engine Thursday.
NasaSpaceFlight: Atlas V launches NROL-35 out of Vandenberg.
AmericaSpace: Secretive Vandenberg Launch Caps 14-Mission Banner Year for ULA.
Een filmpje met de hoogtepunten van deze lanceercampagne vind je hier. 

Proton-lancering nu maandag (15 december) is de 400ste.
SEN: Proton to fly its 400th mission amid reliability concerns.
Een filmpje over het klaarzetten van de raket vind je hier.

India gaat Orion achterna.
TheHindu: GSLV Mark-III launch on Dec. 18.
TheHindu: Unmanned crew module to be tested.
Spacepage: India gaat nieuwe draagraket testen.

Falcon 9 lanceert Dragon naar het ISS. Nieuwe landingstest.
SpaceX: SpaceX Will Try to Land Rocket on Floating Ocean Platform Next Week.
Spacepage: SpaceX gaat rakettrap laten landen op platform in zee.
NASA: NASA Updates Briefings for Fifth SpaceX Resupply Mission to Space Station.

Kerstmis: Testlancering van Angara 5.
AviationWeek: Russia's Angara 5 on track for December debut.

Orbital lost Antares-probleem op.
NasaSpaceFlight: Return to Wallops: New Antares set for late 2015 hot fire.
SpacePolicyOnline: Orbital to Buy At Least One Launch for Cygnus from ULA.
SpaceNews: After Failure, Orbital Orders Atlas 5 To Bridge Gap Between Old and New Antares.
SpacePolicyOnline: Virginia's Senators Tout Money Added In Cromnibus for Wallops Launch Pad Repairs.

En hoe zit het met de RD180 ?
SpaceDaily: US Senate May Ban Purchase of Russian Rocket Engines Next Week: McCain.
SpaceNews: House-Senate Conference Measure To End Pentagon Use of RD-180.
DefenseNews: Hyten: Clear Message on RD-180 Replacement as SpaceX Certification Looms.
SpaceNews: Compromise Appropriations Bill Includes $220 Million for RD-180 Replacement.
SpaceNews: SpaceX Lawsuit against U.S. Air Force Encounters Jurisdictional Challenge.

Om af te ronden.
IFLScience: Every Ship That Has Carried Humans Into Space Scaled Into One Chart.

Veel kijk- en leesplezier.

Koen