Er is weer veel gebeurd in het ruimtevaartwereldje. We beginnen dan maar meteen met de lanceringen. De eersten de afgelopen week waren de Chinezen die verder blijven bouwen aan Beidou, hun satellietnavigatiesysteem. SpaceX deed alweer een lancering, maar de landing van de eerste trap mislukte deze keer. De Cygnus-vrachtcapsule ontkoppelde zich van het ISS, net als de Soyuz met de Brit Tim Peake. De ESA-astronaut keerde veilig en wel teug naar de Aarde. 

Meer lanceernieuws met een recordvlucht voor Ariane V, en een vooruitblik naar twee lanceringen in de week die komt, een Indische PSLV en een Atlas V, elk interessant om hun eigen redenen. Wat de Atlas V betreft, er lijkt eindelijk een compromis te zijn rond het gebruik van de Russische RD-180. Leuk was wel dat Ukraïne nog een voorstel deed. Voor Antares, die andere raket die Russische motoren gebruikt, werd de Return To Flight verschoven naar augustus.

Wie eens kennis wil maken met het ISS, wel, we verzamelden heel wat interessant filmmateriaal. En dat wordt verder aangevuld met de laatste ISS-nieuwtjes. Zoals bijvoorbeeld het einde van datzelfde ruimtestation als de gevolgen van één jaar in de ruimte te wonen en werken.

Er volgen nog wat nieuwtjes rond ruimteafval, Luxemburg en het ontginnen van de ruimte, alsook weer een reeks nieuwtjes uit Rusland.

Wat het (inter)planetaire nieuws betreft is er Juno. Over minder dan een maand komt deze sonde in een baan rond Jupiter. En verder is er vooral Curiosity en ExoMars.

Afronden doen we met beelden van de eerste lancering van op Vostochny.
 

China lanceert 23ste navigatie-satelliet.
ChinaOrg: China launches 23rd BeiDou navigation satellite.
Spaceflight101: Chinese Beidou Navigation Satellite takes Flight aboard Long March 3C Rocket.
NasaSpaceFlight: Long March 3C launches BeiDou-2 G7.

Beelden van de lancering vind je hier. 

Een mooi overzicht van het Chinese Beidou-systeem krijg je te zien in volgende link.
CCTV English: China to strengthen its navigation satellite system (filmpje).

XinhuaNet: Full Text: China's BeiDou Navigation Satellite System.

En het systeem kent af en toe verrassende gebruikers.
ChinaOrg: PLA unit uses Beidou to track officials misusing its vehicles.

SpaceX lanceert twee satellieten. Landing eerste trap mislukt.
Eerder op de week werden de motoren – zoals gebruikelijk – nog getest.
Spaceflight101: Falcon 9 checks off Static Fire for third GEO Satellite Launch in a Row.

De lancering verliep goed, de landing iets minder.
NasaSpaceFlight: SpaceX conducts Falcon 9 dual satellite launch.
Spaceflight101: Pair of Communication Satellites orbited by Falcon 9, First Stage Landing ends in Blaze of Fire.
SpaceCom: SpaceX Launches Satellites, Narrowly Misses Rocket Landing at Sea.

En, aansluitend bij de twee gelanceerde satellieten, een bericht uit 2015.
Boeing: Boeing Completes World’s First All-Electric Propulsion Satellites.

Parabolic Arc: Video of Falcon 9 First Stage Crash on Ship.
De live-uitzending van de lancering kan je hier herbekijken. 

Brandje aan boord van de Cygnus-vrachtcapsule.
De Cygnus-vrachtcapsule ontkoppelde zich van het ISS. Voor de terugkeer naar de Aarde werd er een experiment uitgevoerd waarbij met opzet een brandje werd gesticht in de capsule.
Spaceflight101: Cygnus Cargo Craft Departs ISS after longest Stay to Date.
SpaceCom: Private Cargo Ship Leaves Space Station to Ignite Record-Breaking Fire Experiment.
Spaceflight101: Fire in the Hole – A Look at previous In-Space Fire Experiments.
SpaceCom: Record-Breaking Fire Experiment Blazes on Private Cargo Spaceship.
Popular Science: See the first video's back from NASA's spacecraft fire experiment.

Updates over het experiment vind je in volgende link.
NASA: Saffire-I Updates.
Hier is een filmpje (september 2015) over het Saffire-experiment. 

Om af te ronden, de beelden van de ontkoppeling vind je hier. 

Brit Tim Peake terug op de Aarde.
ESA: Tim Peake returns to Earth.
NASA: Three Space Station Crew Members Return to Earth, Land Safely in Kazakhstan.
NasaSpaceFlight: Soyuz TMA-19M landing marks Peake’s homecoming.
Spaceflight101: Soyuz parachutes to Safe Landing – Space Station Crew returns after 186 Days in Orbit.

BBC: UK astronaut Tim Peake returns to Earth.
The Guardian: Tim Peake returns to Earth on ‘best ride ever’.
The Telegraph: 19 incredible numbers about Tim Peake's space mission.

ESA: Tim's Top 20 (foto's van de Aarde).
TIME: An Astronaut’s View: Photos From 6 Months in Space.

BBC: Tim Peake: A look at Sokol spacesuit used for re-entry (video).
BBC: Tim Peake: Watch key moments from UK astronaut's mission.

En dan de reeks NASA-filmpjes.
NASA: Coming home from the Space Station (afscheid aan boord).
NASA: Expedition 47 Crew Leaves the Space Station (ontkoppelen).
NASA: Expedition 47 Crew Lands Safely in Kazakhstan.
En een samenvatting van de drie vorige filmpjes vind je hier. 

In dit filmpje praat astronaut Terry Virts over zijn ervaringen met een terugkeer van het ISS naar de Aarde.

Recordvlucht voor Europese Ariane V.
ESA: Ariane 5 delivers its heaviest commercial payload.
Spaceflight101: Ariane 5 streaks into Orbit with heavy Communications Satellite Pair.
NasaSpaceFlight: Ariane 5 launches Echostar 18 and BRIsat.
De Morgen: Bank stuurt sateliet de ruimte in.

De persmap van deze vlucht vind je hier (PDF). 

Beelden van de lancering vind je hier. 
Het Franse ruimtevaartbureau CNES publiceerde ook beelden van de voorbereiding op de lancering voor zowel BRIsat als Echostar.

Indische PSLV staat klaar met 20 satellieten.
The Hindu: ISRO resuming launch of earth observation satellites after 3 years.
The Hindu: PSLV-C34 with 20 satellites all set for new experiments.

Atlas V – na problemen met vorige lancering – volgende week klaar voor lancering MUOS-5.
ULA: United Launch Alliance Provides Update to OA-6 Cygnus Launch.
America Space: Atlas-V Returns with MUOS-5 June 24, Senate Says No More Russian Engines by 2022.
Space News: ULA says Atlas 5 repaired and ready for June 24 return to flight.

RD-180 Compromis.
Er is blijkbaar een compromis bereikt rond het gebruik van de Russische RD-180.
Space News: Nelson shepherds RD-180 compromise through U.S. Senate.
Defense News: Senate Finds Compromise on Russian Rocket Engines.
Space Policy Online: Senate Reaches Agreement on Russian RD-180 Engines.
TMRO: Is the RD-180 Debate Finally Over? - Space Pod 06/15/16 (filmpje).
Space News: Highlights from the Senate’s floor debate on the RD-180.

Enkele oudere artikels:
Space Policy Online: SASC Sticks to Its Guns on RD-180 Rocket Engines.
Space Daily: Will America Set Military Back by Abandoning Russian RD-180 Rocket Engines.
Space News: McCain wants proof RD-180 purchases don’t violate U.S. sanctions.

Ukraïne doet een voorstel.
TASS: Ukraine proposes to US joint production of rocket engines to replace Russia’s RD-180.
Space Daily: US-Ukrainian Rocket Engine Proposal 'Formula for Disaster'.

Space News: How Crimea fractured Ukraine’s space program.

Antares Return To Flight wellicht in augustus.
NasaSpaceFlight: Return of Antares expected to target August launch with OA-5 Cygnus.
Sputnik News: NASA Delays Launch of Antares Rocket With Russian Engines Till August.
Space News: Antares return to flight likely to slip to August.

Verken het International Space Station.
De voorbije weken en maanden publiceerde ESA vrijwel wekelijks een 360° fiilmpje van de verschillende ISS-modules. Met extra info via teksten en filmpjes over toestellen, apparatuur en andere accessoires. Je vindt ze allemaal via deze link.

Kennismaken met het ISS, met het leven en werken in en rond het ruimtestation, dat kan ook via dit filmpje van ESA. We verkennen het ruimtestation eerst langs de buitenkant en nadien maken we kennis met de binnenkant. Het filmpje is een combinatie van animaties en echte beelden en geeft een mooi beeld van de complexiteit van het ruimtestation.

Een uitgebreide rondleiding door het ISS van wat langer geleden vind je hier. Gids van dienst is de toenmalige ISS commander Sunita Williams.

ISS Nieuwtjes.
Ook al is Commercial Crew weldra realiteit, NASA blijft de volgende jaren Soyuz-capsules aankopen.
TASS: NASA to pay Russia $88 mln to deliver astronauts to world’s sole orbiter in 2018-2019

ESA moet nog steeds formeel goedkeuren dat ze blijven meedoen tot in 2020. En misschien nog langer, tot in 2024.
Space News: ESA enlists NASA chief in campaign for space station support.

En hoe zit dat met het einde van het ISS ?
Popular Science: This is where the International Space Station wil go to die.
NasaSpaceFlight: NASA and Roscosmos discuss ISS suicide plunge requirements.

SpaceCom: Space Station's Commercial 3D Printer Makes Its 1st Tool (Photos).

Na de NASA zoekt men nu ook in Canada nieuwe astronauten.
Government Of Canada: Astronauts Wanted: Canada is Recruiting Astronauts for Future Space Missions
Er is zelfs een filmpje. 

Over de gevolgen van ruimtereizen.
NASA Watch: Astronaut Long Duration Health Care and Ethics
TIME: Astronaut Scott Kelly Describes Effects of Space on the Body: ‘We Simply Do Not Fully Understand’.
Space News: House committee considers expanded NASA healthcare authority for astronauts.

Over uiteenspattende raketmotoren, terugkerende ruimtestations en andere verhalen over ruimtepuin.
SpaceCom: When Will China's 'Heavenly Palace' Space Lab Fall Back to Earth?
Sputnik News: Experts Fear Chinese Space Station Could Crash Into Earth.

Spaceflight101: Russian Rocket Motor explodes in Orbit.

ESA: Clean Space: Netting A Satellite (filmpje).
Spaceflight Insider: Europe develops self-removal technology for spacecraft.
Daily Breeze: A solution for space junk? El Segundo aerospace engineer might have it.

Vier maal per jaar verschijnt het gratis Orbital Debris Quarterly News. Met o.a. verhalen en statistieken over recente breakups.
Je vindt het recentste en vorige nummers via deze link. 

Luxemburg en zijn mijnbouwplannen.
Parabolic Arc: Luxembourg Commits $227 Million to Space Mining Initiative.
Parabolic Arc: SpaceResources.lu: New Law to Provide Framework for Space Resource Utilization.
Parabolic Arc: Luxembourg to Buy Up to 49 Percent of Planetary Resources European Operation.
The Space Review: Mining issues in space law.

Russische ruimtevaartnieuwtjes.
Het is alweer meer dan een maand geleden dat we nog iets over Vostochny lieten weten (zie NUDR 291),
Hoge tijd dus om een update te doen.

TASS: Another criminal case opened over embezzlement at Russia's new spaceport.
TASS: Putin meets Vice-Premier Rogozin to discuss development of Vostochny spaceport
TASS: Russian space enterprise CEO dismissed over first Vostochny launch delay.

TASS: First stage of Vostochny spaceport to become fully operational in 2016 - deputy PM
TASS: Russia to build two Soyuz rockets for launches from Vostochny spaceport in late 2017
Space Daily: New training complex to open at Vostochny by 2022.

Ondertussen wordt er verder gewerkt aan de opvolger van de Soyuz-capsule.
Space Daily: Russian space firm runs first tests of new 'Federation' manned spacecraft.
Space Daily: Russian Firm Develops Project of Reusable Spacecraft for Lunar Missions.

De volgende Angara-raket kent vertraging.
TASS: Production of Russia's 2nd Angara-A5 rocket delayed due to industrial problems — source.

Maar er is nog een nieuwe raket op komst.
Space Daily: Russia to start financing new Phoenix carrier rocket development in 2018.
En die moet leiden naar een nieuwe grote raket:
TASS: Russia offers other countries to jointly develop super-heavy carrier rocket — Roscosmos

Over de Russische ruimtevaartindustrie.
The Moscow Times: Russian Space Industry Nine Times Behind U.S. Says Rogozin.
Parabolic Arc: Rogozin Bemoans Uncompetitive Russian Space Industry Amid Continued Anomalies.

En een reeks foto's uit de oude doos.
Russia Today: 1st Soviet ballistic missiles & heroic space dogs in declassified Kapustin Yar range PHOTOS.

Op 4 juli komt Juno bij Jupiter.
NASA: NASA's Juno Spacecraft to Risk Jupiter's Fireworks for Science.

Meer info over JOI, de Jupiter Orbit Insertion, vind je in de perskit. 
Een samenvatting van de tijdslijn vind je in deze blog-bijdrage van Emily Lakdawalla van The Planetary Society.

Nog wat filmpjes.
NASA JPL: Jupiter: Into the Unknown (NASA Juno Mission Trailer).
NASA : Closing in on Jupiter (persconferentie).

Het overige (inter)planetaire nieuws.

Mars: 
NASA JPL: NASA Mars Rover Descends Plateau, Turns Toward Mountain.
SpaceCom: Red Planet Selfies: Mars Rover Curiosity Poses on Mount Sharp (Photos)
America Space: Mars Rovers Update: Curiosity Turns Toward Mount Sharp, Opportunity Finishes in Marathon Valley.
ESA: Mars Express chats with Curiosity: Practice makes perfect.

ESA: ExoMars sets sights on the Red Planet.
BBC: European Space Agency still backing Mars rover project.
Space Daily: Delayed ExoMars mission gets 77-mln-euro boost.

Pluto:
NH Website: Rewriting the Playbook on Pluto.

Om af te ronden: De eerste lancering van op Vostochny.
De lancering is al van een tijdje geleden, maar deze beelden – met de lancering gezien vanop de raket zelf – werden recentelijk vrijgegeven. 

Veel lees- en kijkplezier,

Koen