Aanwezig: Lieven, Johan R, Bart, Pascal, Guido, Walter, Leo, Johan L, Dany, Dirk

Een boeiende vergadering die volledig gewijd werd aan “veranderlijke sterren”. Er werden ook afspraken gemaakt rond onze samenkomst op 25 maart. Deze samenkomst zal plaatsvinden bij Guido vanaf 19h. Laat vooraf aan Guido weten als je langskomt. Ook de samenkomst voor 23 april is geregeld en deze zal doorgaan bij Lieven. 

Noteer alvast volgende Helios activiteiten 2023:

• 25 maart 2023: vaarwel winter, welkom zomer! Samenkomst bij Guido met aandacht voor de wintersterrenbeelden, Ceres, kometen en enkele mooie samenstanden;
• 16 april 2023: Helios vergadering met als onderwerp “reisverslag” Cambodja
• 23 april 2023: Conjunctie tussen Venus en Maan overdag bij Lieven
• 13 augustus 2023: waarneming Perseïden en bedekkingsvariabelen;
• 28 oktober 2023 : sterrenkijkdag met gedeeltelijke maansverduistering;
• 9 november: waarneming overdag van bedekking van Venus door de maan;

Veranderlijke sterren (Guido)

Het merendeel van onze vergadering werd ingenomen door Guido die ons in de wondere wereld van veranderlijke sterren onderdompelde. Hij begon met een toelichting over de geschiedenis van de naamvorming van sterren. Daarna volgde dan de naamvorming die typisch gebruikt wordt voor veranderlijke sterren. De geschiedenis van veranderlijke sterren  (trouwens in de oudheid was er maar één veranderlijke ster gekend, met name Algol) werd ook uit de doeken gedaan waarbij Henrietta Leavitt een prominente rol heeft gespeeld. Ze ontdekte een relatie tussen de helderheid van Cepheïden en de periode waarin hun helderheid schommelt. Hiermee legde ze een relatie vast, die andere astronomen zou toelaten afstanden in de kosmos te bepalen.  Er werd een overzicht gemaakt van delta Cephei sterren, W Virginis-sterren, RR Lyraeu sterren, delta Scuti sterren, RV Tauri sterren,…

Aan de hand van het Herzsprung-Russell diagram werd uitgelegd waarom deze sterren pulseren. Zo blijkt dat deze pulserende sterren zich in de overgang bevinden tussen twee zijtakken van de hoofdreeks. Fysisch betekent dit dat de sterren in de overgang zitten tussen H en He-verbranding en waarbij onderscheid wordt gemaakt tussen Type 1 (jonge sterren 3^de generatie) en Type 2 sterren (jonge sterren 2^de generatie).

Ter afsluiting legt Guido ons uit wat het nut is van de studie van veranderlijke sterren. Niet alleen werden de Cepheïden gebruikt als standaardkaars maar geven veranderlijke sterren ons ook een beter inzicht in de spiraalstructuur van sterrenstelsels waaronder de pannenkoekenstructuur van ons eigenste melkwegstelsel.

De vergadering wordt afgesloten met enkele prachtige tekeningen van waarnemingen die Guido afgelopen maand heeft uitgevoerd.

Pascal Hilkens