Totale maansverduistering op 21 januari

In de vroege ochtend van maandag 21 januari zal er een totale maansverduistering plaatsvinden, die in haar geheel in België zichtbaar zal zijn. De maan zal relatief laag aan de westelijke horizon staan, wat vooral op het einde van deze maansverduistering, een goed uitzicht op de westelijke horizon noodzakelijk maakt.

Het verloop van de eclips is afgebeeld in de figuur.  De volgende tijdstippen zijn uitgedrukt in lokale tijd en geldig voor heel België.

1. De Maan komt de kernschaduw van de Aarde binnen om 4h34m.
2. De totaliteit begint om 5h41m
3. Het maximum van de totaliteit is om 6h12m
4. Het einde van de totaliteit is om 6h43m
5. De Maan verlaat de kernschaduw van de aarde om 7h51m

De grootte van de verduistering is 1.20. Dit betekent dat de diameter van de schaduw van de Aarde 1.20 maal groter zal zijn dan de diameter van de Maan. De eerste aanraking van de Maan met de bijschaduw van de Aarde, ook de penumbrale fase genoemd, gebeurt om 3h37m. Hierbij zal de helderheid van de Maan lichtjes beginnen af te nemen, maar pas vanaf 4h05 zal men aan de oostelijke maanrand daar iets van kunnen vaststellen.

Te Ukkel zal de hoogte van de Maan boven de horizon 36° bedragen op het moment van de eerste aanraking met de schaduw, 26° bij de aanvang van de totaliteit, 17° bij het einde van de totaliteit, en 7° bij de laatste aanraking met de kernschaduw. De burgerlijke ochtendschemering (zonshoogte –6°) begint om 7h56m.

Het is niet nodig over een grote kijker te beschikken om een maansverduistering te observeren.
Een gewoon binoculair, zelfs het blote oog, volstaat om het verschijnsel te volgen. Amateurs, die over een kijker van minstens 60 mm opening beschikken, kunnen zich verdienstelijk maken door het meten van de tijdstippen waarop de middelpunten van sommige kraters in of uit de aardschaduw treden. Voor meer details hierover verwijzen we graag naar de Hemelkalender 2019.

Een totale maansverduistering is een mooi spektakel om naar te kijken, vooral de totale fase omwille van de mooie rode kleurschakeringen van de Maan die dan zullen plaatsvinden. Eenmaal dat de Maan zich volledig in de kernschaduw van de Aarde bevindt, blijft zij toch nog zichtbaar doordat indirect zonlicht er in zal slagen de Maan te verlichten. Dit zonlicht passeert langs de diepe lagen van de atmosfeer van de Aarde waardoor het meeste blauwe licht weggefilterd wordt en het overblijvende licht, diep rood tot oranje zal zijn dat veel zwakker is dan het witte zonlicht. Bovendien breekt de atmosfeer van de Aarde dit gedimde licht verder zodat slechts een klein gedeelte erin zal slagen de Maan te verlichten. Het type van rood kan heel sterk verschillen van eclips tot eclips. Dit kan gaan van donker bruin, baksteenrood, tot fel oranje en zelfs geel. De kleur en helderheid hangen sterk af van de hoeveelheid stof die er zich op dat ogenblik in de atmosfeer van de Aarde bevindt. Na een vulkaanuitbarsting wanneer er heel wat vulkanisch stof in de atmosfeer zweeft, kan een maansverduistering heel donker zijn. Hierbij een knipoogje naar de boulevardpers die al op voorhand heel precies weet met welke roodschakering de Maan gesierd zal zijn!