VVS Klein-Brabant is een afdeling van de Vereniging voor Sterrenkunde met als thuisbasis Bornem (Wintam).

U bent hier

VVS Klein-Brabant: dinsdag 1 oktober: Jan Walschap met bezoek aan de kijkerbouwafdeling van Urania te Hove.

In afwachting dat we door Huge Riemis naar de kijkerbouwafdeling werden begeleid, hebben  we eerst in de bar van Urania de activiteiten van de volgende weken overlopen. 

De kijkerbouwafdeling is gehuisvest in een recent gerenoveerde ruimte onder de ‘toren’, vroeger een opslagplaats. 

Hugo ging gelijk van start met het tonen van de middelen waarmee een ronde glasschijf, met voor een buitenstaander routinematige combinatie van bewegingen, langzaam omgevormd wordt tot wat later bijvoorbeeld een paraboolspiegel zal worden. Achter de bewegingen met kennis van zaken uitgevoerd, schuilen fysische wetmatigheden. Na meerdere uren slijpen, gebruik makend van steeds fijnere poeders, is de basisvorm van de spiegel gelegd en wordt het tijd voor de finishing touch.

Vervolgens demonstreerde Jan Walschap hoe je met de foucault-test een zeer nauwkeurig beeld kan krijgen van het gepolierde oppervlak van de glasschijf. De relatieve verschillen aan oppervlak van de schijf worden gemeten met een nauwkeurigheid van slechts enkele nanometers! Fascinerend hoe je met eenvoudig fysische eigenschappen van de golfbeweging van het licht dergelijke nauwkeurigheden kan bereiken. Vervolgens tracht men de gemeten ‘relatieve fouten’ weg te werken. En hier zien we de competitie bovendrijven: het maken van de beste spiegel door te meten en te corrigeren, opnieuw te meten en te corrigeren, … . De kunst is om op tijd te stoppen met corrigeren.

Het bijna perfecte glasoppervlak wordt dan ingebouwd in een ‘vacuümklok’. Paul Deswert legt uit dat je eerst de klok onder vacuüm moet brengen, minstens 10-3 Torr en dat kan enkele uren duren. Als het gewenste vacuüm is bereikt, wordt door middel van een gloeidraad een beetje aluminium verdampt dat als het met het gepolierde glasoppervlak in contact komt zich er egaal op afzet. Het glazen schijf wordt in slechts 20 – 30 seconden omgetoverd in een spiegel. Indien het opdampen te lang of te kort duurt is de spiegel jammer genoeg niet meer zo perfect als de slijper het had bedoeld. 

Het hele proces van glasschijf tot een bijna perfecte spiegel kan perfect uitgevoerd worden in een 80tal uren.

Het maken van de spiegel is een wetenschap maar de uitvoering is en blijft vakmanschap. 
De tijd dat je dit doet om een goedkopere kijker te bouwen is voorbij. Je kan beter een kijker kopen. Je doet dit voor het verwerven van de kennis en wetenschap die aan de basis ligt, voor het plezier van het ambacht en vermoedelijk ook omwille van een zekere vorm van competitie. Uit het relaas van de drie heren werd het duidelijk dat zij de voorbije decennia hier en in het buitenland er heel wat plezier hebben aan beleefd.

Vragen en nog eens vragen. 

Het werd zo 22:30. 

Tenslotte nog even uitzakken in de bar.

Reageer