Vooreerst waren er geplogenheden die samenhangen met het begin van een nieuw jaar. Daniel Jacques was jarig: proficiat en bedankt voor de gulle tractatie.

De Messiermarathon

Rudi Van Bommel

Wat is een Marathon ? Het is de langste Olympische loopwedstrijd over een afstand van 42,195 km en wordt georganiseerd sinds de eerste Moderne Spelen van 1896 in Athene, Griekenland. De oorsprong bevindt zich in 490 v.Chr. toen de Griekse soldaat Pheidippides van Marathon naar Athene gesneld zou zijn om het nieuws van de overwinning van de Atheners op de numeriek veel sterkere Perzen te melden. Na het uitbrengen van de woorden "Verheug u, wij hebben gewonnen!", viel de boodschapper dood neer. De Olympische recordtijden zijn: voor de mannen 2h 06m 32s gelopen door Samuel Kamau Wanjiru uit Kenia tijdens de 2008 Spelen te Beijing (Peking), China ; voor de vrouwen 2h 23m 07s gelopen door Tiki Gelana uit Ethiopië tijdens de 2012 Spelen te London, Groot-Brittannië. De wereldrecordtijd over de marathonafstand bedraagt: voor de mannen 2h 03m 23s gelopen door Wilson Kipsang uit Kenia tijdens de marathon van Berlijn op 29 Sept 2013 (d.i.  gem  20.52 km/h of  5,7 m/s); voor de vrouwen 2h 15m 25s gelopen door Paula Radcliffe uit Groot-Brittannië tijdens de marathon van London op 13 Apr 2003.

Wat is dan een Messiermarathon?

Een Messiermarathon is een waarnemingscampagne die eruit  bestaat om zoveel mogelijk en liefst alle 110 Messierobjecten uit de gelijknamige catalogus waar te nemen gedurende één enkele nacht. Ze wordt meestal georganiseerd door amateur-astronomen (waarnemers) tijdens bvb ‘Star-party’s’ en is vooral in de Verenigde Staten zeer populair.

Maar 42 is niet gelijk aan 110. Zou een meer toepasselijke naam mogelijk zijn naar analogie van de marathon? Voor de extremofielen, wat lopen betreft, bestaan er nog loopwedstrijden over een langere afstand dan de klassieke marathon. Zo’n evenement noemt men een ultramarathon of ultrarun. Eén voorbeeld is om de langste afstand te lopen in 24 h. Het huidige record staat op naam van: wat de mannen betreft de Griek Yiannis Kouros met 303,506 km gelopen tijdens het Sri Chinmoy Ultra Festival in Adelaide, Australia in 1997; wat de vrouwen betreft de Japanese Mami Kudo met 255,303 km gelopen in Taipei,Taiwan in 2011. In 2003 liep de Britse avonturier Sir Ranulph Fiennes 7 marathons op 7 continenten in 7 opeenvolgende dagen. En er zijn ook ééndagsklassiekers zoals: de London to Brighton Run over 87 km die voor het eerst werd georganiseerd in 1899, de laatste was in 2005; of de Dubbele Marathon van de Westhoek over 73,4 km i.p.v. 84,39 km met start en aankomst in Veurne; of de Ultra-Trail du Mont-Blanc over 166 km en 9 cols in een lus rondom de Mont-Blanc doorheen Frankrijk, Italië en Zwitserland met start en aankomst in Chamonix, Frankrijk (beste tijd: Napalees Dachhiri Dawa Sherpa in 2003 met 20h05m); of de Badwater Ultramarathon door Death Valley naar Mt. Whitney in de Verenigde Staten over 235 km en met een hoogteverschil van -86 m naar +4.421 m (beste tijd: Amerikaan Marshall Ulrich in 1991 met 33h54m); of de Spartathlon over 246 km tussen Athene en Sparta in Griekenland (beste tijd: Griek Yiannis Kouros in 1984 met 20h25m). De langste loopwedstrijd die momenteel wordt georganiseerd is de Self-Transcendence 3100 mile race (d.i. 4,989 km omdat 1 mi = 1609,344 m). Ze wordt sinds 1997 georganiseerd in Queens, New York, Verenigde Staten en bestaat uit 5649 rondjes rond een woonblok over een afstand van 883 m die gelopen wordt tussen 06.00 h ‘s morgens en 24.00 h middernacht. De start is op 16 Jun 06.00 h en de finish deadline op 07 Aug 24.00 h, dus 52 dagen lopen over een gemiddelde afstand van 97,82 km per dag. Hier zijn de records: voor de mannen 41:08:16:29 (d.i. 120 km per dag) in 2006 gelopen door de Duitser Madhupran Wolfgang Schwerk; voor de vrouwen 49:14:30:54 in 1998 gelopen door de Amerikaanse Suprabha Beckjord.

De officiële loopwedstrijden over ultralange afstanden worden georganiseerd door de IAU (NIET de Internationale Astronomische Unie maar de International Association of Ultrarunners). Sinds 2003 erkent de IAAF (International Association of Athletics Federations) de 100 km als een officiële atletiekafstand. Het mannenrecord op de 100 km bedraagt 6h 13m 33s gelopen door de Japanner Takahiro Sunada op 21 jun 1998 in Tokoro, Japan. Het vrouwenrecord met 6h 33m 11s staat op naam van de japanese Tomoe Abe gelopen op 25 jun 2000 in Yubetsu, Japan. In België is De Nacht van Vlaanderen de bekendste officiële 100 km-loop met start en aankomst in Torhout. Het doel van de Dodentocht in en rond Bornem is om binnen 24 uur een parcours af te leggen van 100 kilometer (lopen, marcheren, wandelen, als het maar te voet is) en is geen officiële loopwedstrijd. De meest gepaste wedstrijd die ik gevonden heb is de Hardmoors 110 Ultramarathon, een loopwedstrijd over 110 miles (d.i. 177 km) tussen Helmsley en Filey doorheen North Yorkshire, England, Groot-Brittannië. Maar ja, 'de Hardmoors Messier-Ultramarathon' klinkt ook al niet echt schitterend. Daarenboven duren marathonzittingen in het parlement ook nooit exact 42h 11m 42s, ook al is België een moeilijk te besturen land wanneer de twee taalgemeenschappen tot één en hetzelfde besluit moeten komen. Laten wij het dan maar gewoon bij Messiermarathon houden.

De Messiercatalogus werd samengesteld door de Franse astronoom Charles Messier en bevat 110 relatief heldere deepsky-objecten. De eerste lijst  met 103 objecten werd gepubliceerd in 1781. De resterende 7 objecten werden later aan de lijst toegevoegd: M104, in 1921 door Nicolas Camille Flammarion, erdoor gemotiveerd omdat uit geschriften blijkt dat Messier en Méchain dit object waargenomen hebben; M105-M107 in 1947 door Helen Sawyer Hogg; M108-M109 in 1960 door Owen Gingerich; en M110 in 1967 door Kenneth Glyn Jones. De 110 objecten uit de Messiercatalogus bestaan uit: 1 asterisme (een toevallig opvallende schijnbare samenstand van enkele sterren), 19 bolvormige sterrenhopen, 1 dubbelster (niet een echt gravitationeel gebonden binair stelsel, maar een optische dubbelster), 7 emissienevels (oplichtende gas- en stofwolken), 26 open of galactische sterrenhopen (een losse verzameling van gravitationeel aan elkaar gebonden sterren), 4 planetaire nevels (het eindstadium van zonachtige sterren), 40 sterrenstelsels, 1 sterrenwolk (een opvallend helder gebied in de Melkweg)en 1 supernovarestant. Het object M102  of ook wel NGC5866 (uit de New General Catalogue of Nebulae and Clusters of Stars voor het eerst gepubliceerd door John Louis Emil Dreyer in 1888) is nog steeds een buitenbeentje, en wordt niet door iedereen bij de Messierobjecten gerekend. Rond M102, een sterrenstelsel in de Draak, blijkt een controverse te bestaan  gezien Pierre Méchain (1744-1804), de assistent van Messier, hierover vermeld dat het object niet bestaat, maar dat een tweede waarneming van M101 foutief als M102 in de oorspronkelijke lijst opgenomen werd.

Charles Messier  werd geboren 26 Jun 1730 in Badonviller,Dept Meurthe-et-Moselle, Frankrijk. Hij kreeg interesse in astronomie tijdens zijn jeugd na de verschijning van de Grote Komeet of Comet de Chéseaux (C1743 X1) in 1744 en de ringvormige zonsverduistering van 25 juli 1748 die zichtbaar was in zijn geboortestreek. Hij werd in 1751 assistent van Joseph Nicolas Delisle, hoofdastronoom bij de Franse Marine en observeerde de Mercuriusovergang van 6 Mei 1753. Hij was vooral een ‘kometenjager’ en ontdekte 13 kometen. Hij heeft zijn beroemde lijst opgesteld om zich niet telkens opnieuw te laten misleiden door deze nevelachtige objecten tijdens zijn speurtocht naar nieuwe kometen. De meeste waarnemingen werden door hem uitgevoerd met een 10 cm-lenzenkijker vanuit Hôtel de Cluny (nu Musée national du Moyen Âge), in Parijs. Charles Messier overleed op 12 april 1817 in Parijs, Frankrijk op een leeftijd van 86 jaar. Ter zijne nagedachtenis werd de planetoïde 7359 Messier, ontdekt op  16 Jan 1996 door Miloš Tichý in Klet, Tsjechië, naar hem genoemd, alsook de kraters Messier en Messier A op de maan in Mare Fecunditatis (Zee der Vruchtbaarheid) met 2 opvallende stralen van uitgeworpen materiaal op het moment van de inslag.

Aan een Messiermarathon begin je niet zo maar. Het aantal Messierobjecten dat zichtbaar is gedurende gelijk welke nacht hangt af van een aantal factoren, de weersomstandigheden niet meegerekend, namelijk: de locatie van de waarnemer, de seizoensafhankelijke lengte van de nacht en de Messierobjecten zijn ook niet gelijkmatig aan de hemel verspreid. Er zijn zeer druk bezette gebieden aan de hemel zoals in en nabij de Virgocluster van sterrenstelsels en nabij het galactisch centrum van onze Melkweg. Er zijn ook grote gebieden met geen of slechts enkele Messierobjecten. Zo zijn er geen Messierobjecten tussen 21.40 en 23.20 h R.K. en tussen 21.40 en 00.40 h R.K. ligt slechts het zeer noordelijk gelegen M52, een open sterrenhoop in Cassiopeia.

De beste plaats voor het waarnemen van alle Messierobjecten gedurende één nacht zou moeten liggen in de nabijheid van 25°NB of tenminste tussen 20° en 40°NB. Ga je veel zuidelijker dan verlies je de objecten op zeer hoge noordelijke declinaties, de meest noordelijk is M81-M82 ( > +69°) twee sterrenstelsels in de Grote Beer. Meer noordelijk verlies je de objecten met de meest zuidelijke declinaties, de meest zuidelijk is M7 ( > -34°) een open sterrenhoop in Schorpioen.

Met betrekking tot het juiste seizoen is het op de lage noordelijke breedtes rond 25 °NB mogelijk om alle Messierobjecten waar te nemen gedurende één nacht tijdens een paar wekendurend venster van midden-maart tot vroeg-april. En dan ook liefst bij nieuwe maan om geen hinder te hebben van het maanlicht tijdens de nacht. De volgende beste datum voor het ondernemen van een Messiermarathon is zaterdag 29 Mar 2014 (Nieuwe Maan is op 30,8 maart), 21 Mar 2015 (NM 20,4 maart) of 05 Apr 2016 (NM 07,5 april).

Het klassieke verloop van een Messiermarathon ziet er als volgt uit. De waarnemer begint zijn observatie vanaf zonsondergang met de objecten laag aan de westelijke horizon, voordat zij onder de horizon verdwijnen, meestal is dit M74 een sterrenstelsel in de Vissen en/of M77 een sterrenstelsel in de Walvis. Vervolgens werkt hij/zij zijn/haar observaties af in oostelijke richting om te eindigen bij de objecten laag aan de oostelijke horizon net voor zonsopkomst, dit is meestal M30 een bolhoop in de Steenbok) en M72-M73 een bolhoop en een asterism in de Waterman. Tijdens de nacht wordt veel tijd verbruikt om alle objecten te observeren in de druk bezette gebieden zoals in en nabij de Virgo-cluster  van sterrenstelsels en rondom het galactisch centrum van onze Melkweg. De zon bevindt zich in deze tijd van het jaar nabij het lentepunt in het sterrenbeeld Vissen, tussen M74 (R.K 1h 36,7m) en M30 (R.K. 21h 40,4m). Tijdens de nacht beweegt de zon zich onder de horizon een 30’ (0,5°) in de richting van M74.

De aanbevolen sequence of  ‘aan te houden’ volgorde van de Messierobjecten tijdens een Messiermarathon geldig voor een geografische ligging tussen 20 en 40° NB is als volgt:

1.M77  2.M74  3.M33  4.M31  5.M32  6.M110  7.M52  8.M103  9.M76  10.M34 
11.M45  12.M79  13.M42  14.M43  15.M78  16.M1  17.M35  18.M37  19.M36  20.M38 
21.M41  22.M93  23.M47  24.M46  25.M50  26.M48  27.M44  28.M67  29.M95  30.M96 
31.M105  32.M65  33.M66  34.M81  35.M82  36.M97  37.M108  38.M109  39.M40  40.M106 
41.M94  42.M63  43.M51  44.M101  45.M102?  46.M53  47.M64  48.M3  49.M98  50.M99 
51.M100  52.M85  53.M84  54.M86  55.M87  56.M89  57.M90  58.M88  59.M91  60.M58 
61.M59  62.M60  63.M49  64.M61  65.M104  66.M68  67.M83  68.M5  69.M13  70.M92 
71.M57  72.M56  73.M29  74.M39  75.M27  76.M71  77.M107  78.M12  79.M10  80.M14 
81.M9  82.M4  83.M80  84.M19  85.M62  86.M6  87.M7  88.M11  89.M26  90.M16 
91.M17  92.M18  93.M24  94.M25  95.M23  96.M21  97.M20  98.M8  99.M28  100.M22 
101.M69  102.M70  103.M54  104.M55  105.M75  106.M15  107.M2  108.M72  109.M73  110.M30

Invulformulieren vind je op Internet via, bvb. http://www.astunit.com/tonkinsastro/messier/messmara.pdf of http://messier.seds.org/xtra/marathon/marath1.txt

Nog een belangrijke opmerking, tijdens de uitvoering van een Messiermarathon zijn in principe geen sturingsprogramma’s voor de telescoop toegelaten.

Geschiedkundig werd de eerste Messiermarathon door enkele Spaanse amateurastronomen georganiseerd in de jaren 1970, maar werd in de jaren 1980 zeer populair in de Verenigde Staten en aldaar door 'Astronomy Club's' zeer frequent georganiseerd. De eerste volledig geslaagde marathon, waarbij alle 110 Messierobjecten werden waargenomen gedurende één nacht, werd uitgevoerd door Gerry Rattley vanuit Dugas, Arizona, Verenigde Staten, gedurende de nacht van 23/24 maart 1985. Hij werd hierin enkele uren later gevolgd door Rick Hull vanuit Anza, California, Verenigde Staten. Er bestaat ook zoiets als de Messier Memory Marathon of “M cubed” (M.M.M.=M³). Dit bestaat uit het uitvoeren van een Messiermarathon zonder hulpmiddelen - geen zoekkaartjes dus, uitsluitend een lijstje met de te volgen volgorde. De eerste succesvolle “M cubed” werd uitgevoerd door de bekende kometenjager Don Machholz tijdens de nacht van 25/26 maart 1994. Donald Machholz, geboren in 1952, is een Amerikaanse amateurastronoom actief in Colfax, California, Verenigde Staten, die maar liefst 11 komeetontdekkingen op zijn naam heeft staan waaronder de in 2004 verschenen C/2004 Q2 (Machholz) die zeer helder werd en in januari 2005 langs de Pleiaden (M45) scheerde. Stephen Saber voert de “M cubed” zelfs uit door de volgorde van Messierobjecten voorafgaandelijk te memoriseren – volledig uit het hoofd leren dus ! - en zonder gebruik te maken van enig lijstje. Ook de eerste succesvolle “M cubed” volgens deze formule, volledig uit het hoofd dus, werd tijdens de nacht van 25/26 maart 2004 uitgevoerd door, ja weeral, Don Machholz. Dit is op zich niet zo verwonderlijk vermits Don een fervent kometenjager is en de sterrenhemel dan ook zeer goed kent. Hierdoor merkt hij ook meteen de zwakke verschijning op van een nieuwe komeet in zijn beeldveld achter de telescoop.

Hierna volgen enkele belangrijke tips die kunnen bijdragen tot het meer succesvol afronden van een Messiermarathon.

Ten eerste wees ervan bewust dat een Messiermarathon een groots opgezette waarnemingscampagne is waarop je zeer goed voorbereid moet zijn m.b.t. de kennis en staat van jouw uitrusting, de kennis van de sterrenhemel nabij de locaties van de Messierobjecten - dit geldt vooral M74 en M77 (waar te nemen in de avondschemering), M30 samen met M55, M75, M72, en M73 (waar te nemen in de ochtendschemering), alsook de druk bezette regio van de Virgo-cluster van sterrenstelsels en de regio van het galactisch centrum van onze Melkweg kan best eens voorafgaandelijk een keer geobserveerd worden.

Ten tweede zorg dat de waarnemingsplaats een goede vrije horizon heeft vooral in het westen en zuidoosten (zonsondergang en zonsopkomst) en vermijdt straatverlichting zodat jouw nachtzicht niet wordt verstoord.

Ten derde de nacht duurt lang en kan in deze tijd van het jaar nog erg koud zijn, zorg er dan ook voor goed gekleed te zijn, dat je warm eten en - drank voorziet, en een verwarmd lokaal in de nabijheid zou ook nuttig kunnen zijn voor een break na middernacht.

Ten vierde zorg dat je al het materiaal dat nodig is bij de hand hebt: rood licht, zoekkaartjes en checklist, je waarnemingsmateriaal (oculairen en filters), een goed horloge voor het noteren van de waarnemingstijd en een bijkomende verrekijker is altijd handig voor het afspeuren van het sterrenveld voorafgaandelijk aan het starhoppen met de zoeker of groothoekoculair.

Ten vijfde zorg dat je materiaal degelijk is opgesteld voor zonsondergang zodat je meteen kan beginnen wanneer de eerste heldere sterren zichtbaar worden in de schemering.

Ten zesde M74 en M77 zijn de eerste twee moeilijke objecten die in de schemering moeten gezocht worden. Zoek M74 via alfa Ari en vervolgens beta Ari, gamma Ari , eta Psc, 101 en 105 Psc. Voor M77, vertrek vanuit de Hyaden naar alfa Cet en delta Cet, en van delta Cet naar 84 Cet .

Ten zevende M77 is helderder dan M74, maar let op wanneer je hier te lang over doet mis je de volgende op de lijst M33. Er is ook maar weinig tijd om de volgende objecten waar te nemen: M31 met M32 en M110, M52, M103, M76, M34, M45 en M79. Eénmaal zover is de kans klein dat je er nog zult missen met uitzondering van objecten in de ochtendschemering. Indien nodig krijg je voor M52, M103, M31, M32, M110 en M76 in de ochtend nog een herkansing.

Ten achtste is het raadzaam een goede break (2-3 h) in te lassen na middernacht, meestal na het waarnemen van de Messierobjecten rond en in de Virgo-cluster van sterrenstelsels en M83, M68, M102 aan het einde. De andere Messierobjecten kunnen dan hoger klimmen aan de hemel of moeten nog opkomen. Zet je observatie in elk geval niet later verder  dan na 03.00 h in de ochtend. Je zou ook een lijst met bijkomende objecten kunnen toevoegen die men zou kunnen waarnemen, tussen de Messierobjecten door, tijdens de hemelsweep van west naar oost. Dit vergt wel een grotere fysieke inspanning maar is misschien de moeite waard nu je toch aan het waarnemen bent.

Ten negende mag je bij het aanbreken van de ochtendschemering niet te veel tijd verliezen bij het zoeken naar de laatste Messierobjecten van de marathon: M2, M72 en M73, en als laatste M30. M30 lokaliseer je via alfa en beta Cap en vervolgens theta Cap, iota Cap , zeta Cap en 41 Cap.

Met welke objecten kan de Messiercatalogus aangevuld worden tijdens een Messiermarathon. Tijdens het uitvoeren van een Messiermarathon zou je van de gelegenheid gebruik kunnen maken om ook planeten waar te nemen die op dat moment zichtbaar zijn, voor 29 Mar 2014 zijn dit de planeten: Jupiter (Gem), Mars (Vir), Saturnus (Lib),en  Venus misschien (Cap), maar ook kometen zoals C2012 K1 Pan-STARRS (m9.8 - CrB). Er zijn ook andere deepsky-objecten die eventueel waargenomen kunnen worden omdat zij: ten eerste zeer opvallend en gemakkelijk terug te vinden zijn om mee waargenomen te kunnen worden vb h en chi Per, de dubbele open sterrenhoop in Perseus, of NGC2169, de "37"-cluster in Orion; ten tweede omdat zij in de onmiddellijke nabijheid staan van een van de waar te nemen Messierobjecten, soms zelfs in hetzelfde beeldveld, vb  M65, M66 en NGC3628, het triplet van sterrenstelsels in Leo, of M81, M82 samen met NGC3077 in de Grote Beer, M35 en NGC2158 twee open sterrenhopen in de Tweelingen, of M53 en NGC5033 twee bolhopen in Hoofdhaar van Bernice of ten derde interessante dubbelsterren die gemakkelijk te lokaliseren zijn, vb Albireo in de Zwaan en Mizar in de Grote beer.

Tijdens de nacht van 28-29 december 13 had de bestuurskern een Messiermarathon georganiseerd in Genk voor de leden van de JVS Descartes. De geografische coördinaten van Genk zijn  50°57′N (~ 51°NB) en 5°30′E. Dit betekent dat de hemelevenaar in het zuiden een hoogte heeft van 180°-(51°+90°)=39° boven de horizon. Als je dan ook rekening houdt met de luchtvervuiling en lichthinder waarbij alles beneden een hoogte van 30° boven de horizon taboe wordt, vielen sowieso alle Messierobjecten met een declinatie meer dan -9° af.

De zon bevond zich bij zonsondergang om 16.38 h op R.K. 18h 30m, bij zonsopkomst op 29 december 2013 om 08.40 h op R.K. 18h 33m. De burgerlijke schemering duurde dan 39 min, de nautische schemering 80 min en de astronomische schemering 122 min. Wanneer we het einde, resp. het begin van de nautische schemering beschouwen, wanneer de zon 12° onder de horizon staat, vielen alle Messierobjecten tussen R.K. 17h 13m en 19h 55m weg, met uitzondering van deze die circumpolair zijn en een minimale hoogte bereikten van ten minste 30° boven de noordelijke horizon.

De timing was i.f.v. de maanfase zeer gunstig: de oude maansikkel kwam op 29 december2013 ‘s morgens omstreeks 05.10 h op, nieuwe maan was op 01 Jan 2014 11h14m UT.

Dit betekende dat er nog 70 Messierobjecten haalbaar waren om waargenomen te kunnen worden. Men zou dan moeten starten met M2 een bolhoop in de Waterman en eindigen met M5 een bolhoop in de Kop van de Slang.

De volgende planeten zouden zichtbaar zijn: Venus was in de avondschemering nog zichtbaar laag aan de zuidwestelijke horizon en ging 2 h na de zon onder; Uranus was tot iets na middernacht zichtbaar in het sterrenbeeld Vissen, onder de lijn tussen delta en omega Psc; Jupiter, in de Tweelingen, was zo goed als de hele nacht zichtbaar; Mars kwam omstreeks 01.00 h in de morgen van 29 december op en stond vrij dicht bij de ster gamma Virginis (Porrima) en Saturnus kwam om 04.40 h in de ochtend op en stond laag in het zuidoosten in het sterrenbeeld Weegschaal ten westen van de oude maansikkel, ongeveer halfweg tussen de maansikkel en de wijde dubbelster alfa Librae.

Hoewel de veelbelovende komeet C2012 S1 ISON zijn periheliumdoorgang op 28 november 2013 niet had overleefd, was er de verassende komeet C2013 R1 Lovejoy die kort na 03.30 h ‘s morgens in het noordoosten opkwam en nog net hoog genoeg boven de horizon rees om hem voor de ochtendschemering te kunnen spotten (9.2 magn). Hij bevond zich in het sterrenbeeld Hercules op ongeveer 1/3 afstand tussen delta Her en alfa Oph. Zijn periheliumdoorgang vond plaats op 22.7335 Dec 2013 UT.

Het Project Messier is een initiatief van de werkgroep Deepsky binnen de VVS. Dit project richt zich naar alle visuele waarnemers met als doel zoveel mogelijk Messierobjecten te observeren én waarvoor de waarnemer, afhankelijk van het aantal geobserveerde objecten, uiteindelijk een officieel 'VVS Messier Certificaat' kan ontvangen. Er zijn drie 'VVS Messier Certificaten' afhankelijk van het aantal Messierobjecten die werden geobserveerd: een 'Bronzen Messier Certificaat' bij het voorleggen van 25 observaties, een 'Zilveren Messier Certificaat' wanneer je erin slaagt om 50 observaties uit te voeren en wanneer je het ganse traject aflegt en dus 110 observaties binnen brengt, krijg je het 'Gouden Messier certificaat‘. Wie dus in één keer 110 waarnemingen inbrengt, ontvangt de drie certificaten tegelijk.

Misschien is het even nodig om nog enkele waarnemingstechnieken onder de aandacht te brengen: nl. het perifeer kijken, waarbij men het licht focusseert op de lichtgevoelige staafjes aan de rand van het netvlies i.p.v. in het centrum waar zich de kleurgevoelige kegeltjes bevinden, en het systeem van ‘Starhoppen’ waarbij men van een welbepaalde heldere ster vertrekt en via allerlei sterpatronen  de telescoop naar het waar te nemen hemelobject toe beweegt.

Neem het gerust van me aan, als je het 'gouden certificaat' binnenhaalt dan mag je jezelf een ervaren waarnemer noemen! De leden van JVS Decartes konden aan de slag en ik wenste hen veel succes!! Maar helaas … de weergoden werkten niet mee. Een dik wolkendek ontsierde de nacht.

Mars One

Roel Kwanten

Living on Mars convention

Op 23 november 2013 heeft een congres plaatsgevonden bij de universiteit van Twente in Enschede. Ik ben hier naartoe geweest. Het was een zeer boeiend programma met sprekers zoals Bas Lansdorp, twee officieren van de Nederlandse marine die vertelden over de ervaringen in een diepzeeboot. Een skypesessie met Robert Zubrin van Mars society, een Duitse kandidaat die kwam vertellen over zijn ervaringen. De dag werd afgesloten met een kandidaat en cabaretier uit Australië. Na afloop was er een after party. Boeiend om met andere kandidaten te praten en hun beweegredenen waarom ze meedoen. Eén van de weinige keren dat kandidaten in de meerderheid zijn.

Contract

Op 10 december 2013 heeft Mars One een persconferentie in Washington gehouden waar o.a. werd verkondigd dat er een contract is gesloten met Lockheed Martin voor de ontwikkeling van een Marslander. Deze firma heeft o.a. de Phoenix lander in 2007 in opdracht van de NASA ontwikkeld. Het contract heeft een waarde van 260.000 dollar. Verder is er een contract gesloten met Surrey Satellite Technology Ltd (SSTL) voor de bouw van een communicatiesatelliet. Dit contract heeft een waarde van 80.000 dollar. Beide contracten zijn puur de opdracht voor de studie en dus niet de ontwikkeling van de toestellen zelf.

Tijdens de persconferentie werd eveneens verteld dat de missie met 2 jaar is uitgesteld. De eerste onbemande sonde in 2018 en de bemande missie in 2025.

Selectie tweede ronde

Op 30 december 2013 werd via een mailbericht aan de kandidaten meegedeeld of ze wel of niet naar de tweede ronde mogen. In totaal mogen 1058 kandidaten naar de tweede ronde. Ongeveer een kwart komt uit de VS. Er zijn 6 Belgen en 2 Nederlanders geselecteerd.

En Ik ben één van de zes Belgen. Op zich geen slechte prestatie als je weet dan er meer dan 200.000 inschrijvingen waren. De verdere stap bestaat nu uit een medisch onderzoek en een interview met de selectiecommissie van Mars One.

Financiën

Het gehele project wordt gesponsord door mediarechten. Maar deze inkomsten zijn er pas als de investeringen al gemaakt zijn. De grootste uitdaging voor Mars One wordt dus om voldoende sponsors te vinden die het project in deze fase willen steunen. Ook jullie hulp kan ik daarbij gebruiken. Vertel dat je een Vendelinuslid kent die zich kandidaat heeft gesteld en nodig de mensen uit om eens een kijkje te nemen op de site www.mars-one.com

Dit project is technisch realiseerbaar, maar het komt er alleen maar als we dit ook met zijn allen willen. Mars One is gestart met een Indiegogo campagne. Zelf heb ik een “perk” gekocht met mijn eigen slogan op de parachute van de eerste Marslander en laat ik met 21 anderen op één kaart mijn foto fysiek naar Mars sturen. Graag nodig ik jullie uit om eens te kijken voor een leuk gadget: een zilveren medaille, een selfie of een abonnement op een nieuwsbrief. Elke euro kan het verschil maken! Dank je wel voor jullie bijdrage.

http://www.indiegogo.com/projects/mars-one-first-private-mars-mission-in-2018

Verder verloop

De komende maanden zullen zeker nog spannend worden. Je kan de avonturen van Roel op de voet volgen op zijn facebook account of tijdens één van de  lezingen bij diverse VVS-verenigingen.

Zwitserland en Stonehenge

Hans Goertz

Tot slot nam Hans het woord. Hij vertelde over zijn reis naar Zwitserland (prachtige sterrenhemel!) en naar Stonehenge. Ook bezocht hij Bath en het woonhuis van Sir William Herschel.