Drie jarigen hebben ons verblijd met een tractatie, Jozef, Roland en Usche. Waarvoor onze dank en een dikke proficiat. We gaan nu enkele maanden op “rust” en zien elkaar weer op de tweede zaterdag van september. Dan neemt Rudi even de zaak over.

We voorzien ook een bezoek in het najaar aan Isotopolis in Dessel en dit ook op een tweede zaterdag. Meer details volgen later.

Geschiedenis
(Edy)

In de Sterrenbode van 1610 berichtte Galileo over de wonderen die hij aan de hemel gezien had met zijn kijker. Na die vermeldingen richtte hij zijn kijker op Saturnus. Daar zag hij dat er links en rechts van de “ Hoogste” = Saturnus nog kleine bolletjes waren. Hij meldde in een cryptogram (anagram) in het Latijn: SMAISMRMILMEPOETALEVMIBVNENVGTTAVIRAS.

Hij kon dan achteraf, door de oplossing van het anagram te geven, aantonen dat hij de eerste ontdekker was.

Zijn collega’s ( Kepler e.a.) smeekten hem de geheime boodschap te verklaren. In het Nederlands: Ik zag de hoogste in drievoud. Het duurde een halve eeuw voordat de telescopen zover ontwikkeld waren dat men kon verklaren dat Saturnus een ring had. Er was een spannende reeks ontdekkingen en veronderstellingen nodig voordat Christiaan Huygens in 1656 concludeerde dat wat Galilei gezien had een ringenstelsel moest zijn. Cassini ontdekte daarna in 1675 de grote scheiding in het ringenstelsel.

De Cassini-Huygens

In 1997 vertrok er een ruimtesonde naar Saturnus genaamd: Cassini-Huygens. Die Cassini-Huygens arriveerde na 7 jaar bij Saturnus op 1 juli 2004, nu dus 10 jaar geleden. Één van de vele interessante manen die men ontdekt heeft is Enceladus. Deze maan spuit geisers van wateijs. Er moet dan ook een groot waterreservoir onder het ijsoppervlak zitten. En weer slaan de astrobiologen aan het speculeren over de betekenis hiervan.

Delfts kijkertje:

Interessant en grappig ( als je die twee kwalificaties kunt samenvoegen) was het verhaal dat ik kon vertellen over het Delfts kijkertje:

In Delft is een klein telescoopje gevonden bij graafwerkzaamheden op de locatie van een oude Delftse gracht in de nabijheid van het spoor. Dit kijkertje wordt door experts van Museum Boerhaave gedateerd op de eerste helft van de zeventiende eeuw. Ik bezocht de lezing door conservator Tiemen Cocquyt en hoofdrestaurator Paul Steenhorst op 20 mei 2014. Wij troffen daar ook Peter Louwman van de Collection of Historic Telescopes, het Museum van Historische Kijkers in Den Haag.

Knap werk van de restaurateur, dat het kijkertje echt functioneert en 5 X vergroot. De eerste poging van Galileo destijds bracht een vergroting van ruim 3 X, zouden wij zeggen, Galileo noemde dat toen 10 X. De telescoop waarmee hij de maantjes van Jupiter zag, verstrekte een vergroting van ruim 30 X (hij noemde dat 1000 X ). Hij zegt van die telescoop dat hij kosten noch moeite gespaard had om hem zo goed mogelijk te krijgen.

Ik wil na de vakantie nog een keer vertellen hoe Galileo zijn kijkers kalibreerde, want de wet van Snellius was onbekend. Als je dat nog nooit gezien of gehoord hebt: dat is prachtig en spectaculair van eenvoud.

Een reis langs Amerikaanse sterrenwachten en natuurparken
(Tony)

In de jaren tachtig van de vorige eeuw verbleven Jeanine en ik tweemaal een maand in de VS. We trokken van het noorden naar het zuiden en het zuidwesten.

In Arizona ligt Flagstaff en dan denkt elk amateurastronoom aan de Lowellsterrenwacht, waar de dwergplaneet Pluto is ontdekt en Percival Lowell zijn “Marskanalen” beschreef.

De 60 cm Clark refractor

In de omgeving ligt ook het US Naval Observatory Flagstaff Station waar we een avond konden waarnemen met de 155 cm astrometrische spiegeltelescoop. Vergeet ook niet Meteor Crater, Petrified Forest National Park, Monument Valley en natuurlijk de Grand Canyon.

Nabij Tucson, in het zuiden van Arizona, ligt in het Papago Indian Reservation het nationale observatorium van Kitt Peak. Op een bergkam ligt een hele rits van telescopen.

Op de voorgrond de 4 m Mayall telescoop.

In het zuiden van California bevindt zich de bekende 5 m telescoop van Palomar Mountain.

Net te noorden van Los Angeles, in de San Gabriel Mountains vinnden we, in een prachtige omgeving het historische Mount Wilson observatorium, waar Edwin Hubble zijn waarnemingen van sterrenstelsels begon.

250 cm telescoop van Mount Wilson

Verder bezochten we in deze staat nog het Goldstone Tracking Station in de Mojave desert (volgen van en communiceren met satellieten), de Owens Valley interferometer (maakt deel uit van de VLBA) in het oosten van de staat en het Lick Observatorium met zijn 90 cm refractor op Mount Hamilton in de buurt van San Francisco.

En natuurlijk stonden ook Death Valley, Yosemite National Park, Los Angeles en San Francisco op het menu.

In Wyoming liggen de nationale parken van Yellowstone en Grand Teton. En voor wie in Utah komt zijn volgende natuurparken een must: Arches, Canyon Lands , Zion, Bryce Canyon en Capitol Reef.

Arches National Park

In New Mexico kun je o.a. Taos, Santa Fe, Los Alamos, White Sands, het zonne-observatorium Sacramento Peak , Roswell (een bedevaartsplaats voor UFO-fanatici) en natuurlijk de VLA in de San Augustin vlakte bezoeken. Een interferometer bestaande uit 27 radiotelescopen van elk 25 m diameter, beweegbaar opgesteld in een Y-vorm.

In west Texas ligt, in de Davis Mountains, het Mc Donald observatorium met enkele historische telescopen.

De 2,7 m telescoop heeft een bewogen geschiedenis achter de rug. In 1970 vuurde een werknemer van de sterrenwacht eerst een kogel af op een assistent en vervolgens drie op de spiegel van deze telescoop die, gelukkig, niet brak. De gaten werden gedicht en zwart gemaakt wat slechts een klein verlies in efficiëntie betekende.

In Puerto Rico ligt, in een natuurlijke kom van het landschap, de 305 m Arecibo radiotelescoop. We bezochten dit eiland ter gelegenheid van een totale zonsverduistering na een cruisereis in het gebied, georganiseerd door het Europlanetarium in 1998.

De vergadering werd afgesloten door Roel die ons een laatste stand bezorgde van het Mars One project en hoe ver hij hierin staat. Er volgde een stevige discussie over het slagen van die one way to Mars. Roel betrok in de bespreking ook zijn familie.