De Werkgroep Astrogeschiedenis wil de geschiedenis van de sterrenkunde in België en van de eigen vereniging beter in kaart brengen en ontsluiten.

U bent hier

135 jaar Van Monckhoven refractor


Sinds november 2014 straalt de historische 23 cm f/11 Van Monckhoven refractor (Steinheil optiek op een equatoriale Cooke montering) van de Volkssterrenwacht Armand Pien in Gent als nooit tevoren. (Foto: Philip Corneille)

Hoewel de universiteit van Gent bij haar stichting in 1817 een telescoop keeg van Willem I, Koning der Nederlanden, duurde het tot 1838 vooraleer er ook een observatorium kwam. Net als in enkele andere grote steden liet de directeur van de Koninklijke Sterrenwacht en Gents alumnus Adolphe Quetelet (1796-1874)  in Gent een observatorium met meridiaankijker bouwen boven het peristylium van de aula van de universiteit. Echter, vier decennia later is de kleine sterrenwacht in verval en in 1874 werd het bouwvallige observatorium afgebroken.
In 1880 bestelde de Gentse chemicus/fotograaf Désiré Van Monckhoven (1834-1882) een 23 cm lens bij de Duitse fabrikant Carl August Steinheil (1801-1870) & Sohne in Munchen. Van Monckhoven wou deze lens gebruiken voor de bouw van een refractor (lenzentelescoop) met montering geconstrueerd door de Britse firma Thomas Cooke (1807-1868) & Sons te York. Als de Gentenaar in 1882 overlijdt, werd de 23 cm telescoop en instrumentarium door zijn weduwe aangebodende aan de universiteit van Gent...
Wanneer in 1890 een nieuwe wet op het Hoger Onderwijs stipuleert dat elke universiteit die een opleiding in de wiskunde/natuurkunde aanbiedt, over een observatorium dient te beschikken, begon de zoektocht naar een nieuwe locatie van een Gentse sterrenwacht.
In 1904 kreeg het Instituut van de Wetenschappen een extra verdieping voor nieuwe auditoria, waarbij één van de centrale kernen werd verstevigd zodat deze een zware telescoopmontering kon dragen. Professor Louis-Nicolas Vandevyver (1860-1918) werd de eerste directeur van het observatorium ( officieel het 'Station de geographie mathematique' ) en onder zijn leiding werd het kleine observatorium tot een werkbaar onderzoeksstation uitgebouwd.
Tijdens het interbellum leidde de groeiende belangstelling voor theoretische sterrenkunde opnieuw tot een verwaarlozing van de kleine sterrenwacht en na de Tweede Wereldoorlog verhuisde de Vakgroep Fysica en Sterrenkunde naar de Campus "De Sterre" aan de rand van de stad. Medio de jaren 1970 verhuisde het sterrenkundig observatorium naar de nieuwe gebouwen (S9) op de campus van "De Sterre" ...
In 1989 sloegen een aantal amateur-astronomen de handen in elkaar en werd de vereniging Vrienden van de Oude Sterrenwacht van de RUG vzw opgericht teneinde de historische sterrenwacht in het Rozier-Plateau complex te renoveren en nieuw leven in te blazen. Eén van de stichtende leden was de bekende weerman Armand Pien (1920-2003), die via radio en televisie de amateursterrenkunde en weerkunde wist te promoten. Sinds november 1995 beschikte Gent, in het hartje van de stad, opnieuw over een goed uitgeruste sterrenwacht voor de popularisering en de beoefening van de amateursterrenkunde en -weerkunde.
Sinds november 2014 werd de sterrenwacht uitgebreid naar een lager gelegen verdieping. Het vroegere auditorium is nu opgesplitst in een polyvalente zaal en een multimedia zaal met nieuwe 3D-infrastructuur. De 105 jaar oude koepel werd gerenoveerd en van de gelegenheid werd gebruik gemaakt om de 23 cm "Van Monckhoven" refractor van een nieuwe nieuwe koperlaag te voorzien, zodat deze historische telescoop nu meer dan ooit de blikvanger van de sterrenwacht blijkt!.

De lokalen van de Volkssterrenwacht Armand Pien bevinden zich in het Rozier-Plateaucomplex van de UGent (Rozier 44). De ingang tot de Volkssterrenwacht bevindt zich aan de zijkant van het gebouw, in de Gezusters Lovelingstraat.

http://www.rug-a-pien.be/_bezoek.html



 

Reageer