Eclips Veranderlijken

Eclipsveranderlijken zijn dubbelsterren die zodanig t.o.v. de aarde georiënteerd zijn dat we de ene ster de andere zien bedekken en we dus minder licht waarnemen. Dergelijke verzwakkingen kunnen we reeds op enkele uren tijd waarnemen, terwijl we bij de meeste van de voorgaande types minstens 1 dag nodig hebben om enige verandering te zien. De meest bekende eclipsveranderlijke is Algol (Bèta Per). Met uitzondering van de type II supernovae zijn alle andere subtypes die behoren tot de Cataclysmische veranderlijken ook dubbelsterren. Bij sommige van die sterren kunnen we ook eclipsen waarnemen. 

De waarneming van een eclipsveranderlijke houdt in dat je één a anderhalf uur voor het voorspelde tijdstip van eclips begint met waarnemen, tot één a anderhalf uur na de eclips. Om het tijdstip van eclips (minimum helderheid) te voorspellen gebruiken de waarnemers een excel-macro dat door een werkgroeplid is gemaakt. Vroeger gebeurden de waarnemingen visueel, doch tegenwoordig zijn de eclipstimings een gegeerd doel voor de beginnende en de gevorderde ccd-fotometrist. De vereiste nauwkeurigheid van de metingen ligt immers niet zo hoog als bvb voor kortperiodieke variabelen met een kleine amplitude. Zelfs als beginnende ccd-er kan je dus vrij snel waarnemingen met een voldoende nauwkeurigheid leveren. En of je nu over veel of weinig tijd beschikt om waar te nemen, elke avond zijn er wel enkele eclipsen te meten, je kan dus steeds aan de slag, zonder dat er druk is om een bepaald aantal metingen te verrichten. We meten eclipsen van vrij heldere en ook zwakkere sterren. Voor elke teleskoop is er voldoende aanbod....

De VVS werkgroep Veranderlijke Sterren werkt samen met enkele beroepsastronomen die zich voor dergelijke eclipstimings interesseren: Voor Patricia Lampens van de Koninklijke Sterrenwacht te Ukkel monitoren we een aantal oEA-sterren: dit zijn eclipsveranderlijken met een pulserende component, waarbij er massa-overdracht kan gebeuren. Die massa-overdracht heeft een invloed op de omwentelingsperiode van het systeem. Met onze eclipstimings proberen we die periodeveranderingen te meten. Met de astronomen van Baja Observatory, in Hongarije, werken we samen om binaire sterren met een (mogelijk) excentrische baan waar te nemen. Voor sommige sterren worden multi-site waarnemingscampagnes georganiseerd. De gemeten tijdstippen van de eclipsen worden jaarlijks gepubliceerd in "Information Bulletin on Variable Stars", het communicatie-orgaan van IAU Commissies 27 en 42.