Sterrenkunde

En tenslotte is er nog een laatste bron van ongenoegen tegenover lichtvervuiling. Deze vorm van vervuiling vormt een enorme bedreiging voor de oudste wetenschap die er bestaat: astronomie. In streken waar geen of nauwelijks lichtpollutie voorkomt, kan men met het blote oog makkelijk 3000 à 3500 sterren, en een indrukwekkende Melkweg zien. In België valt dit terug tot een gemiddelde van 600 sterren, terwijl er in steden als Brussel, Antwerpen en Gent zelfs geen 100 meer te zien zijn. Als dit verder gaat, zal dit stukje natuur volledig verdwijnen. De meeste jongere mensen in Vlaanderen hebben nog nooit de Melkweg gezien, een in donkere streken nochtans opvallende lichtgevende band aan de hemel.

Het excuus dat het wetenschappelijk astronomisch werk gedaan wordt met gigantische telescopen die op afgelegen bergen en in de ruimte worden geplaatst is een grote misvatting. Deze telescopen worden gebruikt voor zeer specifieke waarnemingen en er bestaan lange wachttijden om er een project op te mogen uitvoeren. Sommige waarnemingen, zoals het opsporen van nieuwe kometen en planetoïden, waarnemingen van variabele sterren, meteoren, sterbedekkingen, ..., kunnen met kleine telescopen worden gedaan en daarom ontstaat er dikwijls is samenwerking tussen professionele astronomen en amateurs. Een voorbeeld van binnen de vereniging is vb. het HADS project of de waarneming van eclipsing binaries van de Werkgroep Veranderlijken die al tot verschillende papers geleid hebben. De waarnemingen gebeurd door amateurs worden dan door de professionele astronomen in hun berekeningen verwerkt.

Maar sterrenkunde omvat niet alleen puur wetenschappelijk werk. Wie kijkt eens niet graag naar de Melkweg of naar deepsky-objecten door een telescoop. Wist je dat je in Vlaanderen een telescoop met spiegeldiameter van 30 cm moet hebben om een object te zien dat je in een donkere streek al met een diameter van 10cm kan bekijken? Dit komt omdat het licht van de objecten, die er soms meerdere duizenden jaren overdoet om tot bij de Aarde te raken, gewoon overstraalt wordt door strooilicht. Ook voor astrofotografen is het zeer moeilijk werken vanuit Vlaanderen. Strooilicht verstoort de kleurbalans en de signaal-ruis verhouding en zorgt ervoor dat het nagenoeg onmogelijk is om dezelfde kwaliteit van beelden te maken als in donkere streken. Vlaanderen kent meerdere duizenden getalenteerde en waardevolle amateurs die echter in het buitenland moeten gaan waarnemen om hun hobby te kunnen uitoefenen, wat associaal en abnormaal is. U gaat toch ook niet voetballen in Portugal omdat het terrein in Vlaanderen onbespeelbaar is ? Sterrenkunde heeft ook een maatschappelijke functie. In onze kennismaatschapij waar steeds minder wetenschappelijke richtingen gevolgd worden door studenten is het écht nodig om deze studenten actief te gaan stimuleren en warm te maken voor wetenschap. Sterrenkunde is daar een uitstekend en zeer toegangkelijk platform voor. 

Een astronoom ondervindt reeds hinder van een slecht verlichte stad op meer dan 100 km afstand. Het is dus duidelijk dat België, slechts 300 km lang, enorm veel te lijden heeft onder het probleem. En nochtans, met de nodige maatregelen en een doordacht gebruik van licht zouden we opnieuw kunnen wegdromen onder een donkere sterrenhemel.

Het beeld aan de linkerkant werd gemaakt tijdens een stroomonderbreking. De sterrenhemel is prachtig! Helaas ziet de nachthemel er 99.9% van de tijd uit zoals aan de rechterkant. Strooilicht overstraalt het sterlicht en verbergt de Melkweg.

Verder lectuur: